دعوت‌های مکرر قرآن به تدبر، تفکر و تفقه، همه حاکی از این واقعیت است که نیروی ادراک انسان و حاصل تأملات منطقی او، دارای اعتبار و ارزش مثبت معرفتی است. به‌طور مسلم، یکی از مهم‌ترین منابع تفسیر قرآن، عقل است. کاربرد عقل در تفسیر قرآن به دو نوع تقسیم می‌شود: عقل مصباح و عقل منبع. مجاهد (متوفی 101هجری) که از صدر مفسران تابعی است، با عقل‌گرایی در آرای تفسیری‌اش، از دیگران مفسران صحابه و تابعین، متفاوت و ممتاز شده است. جریان تفسیری حاکم در عصر صحابه و تابعین، راهبرد تفویض، به‌معنای تسلیم در برابر ظواهر معارفی از آیات و روایات بود، به‌نحوی‌که درخصوص تأویل آیات و روایات، به‌ویژه آیات و روایات صفات خدا احتیاط می‌کردند، جمعی از تابعین مانند سعید بن مسیب، شعبی، نافع و دیگران براین‌اساس به تفویض گراییدند. مجاهد با استفاده از عقل تأویل‌بخش، براساس مخالفت ظواهر برخی آیات با قرینۀ قطعی عقلی، به تأویل ظواهر آن آیات پرداخته است. اعتبارسنجی آرای تفسیری مجاهد در حوزۀ عقل تأویل‌گرا، تا حدود قابل‌توجهی، همسو و هم‌جهت با بیانات تفسیری اهل بیتk است.
)