بنا بر دلایل قرآنی، روایی و عقلی، باید در فهم قرآن از احادیث پیامبر2 و اهل بیتk مدد گرفت. لذا گونهشناسی روایات تفسیری بهمنظور درک درست و عمیق از معرفتی که هر گزارۀ روایی در ارتباط با محوری از آیه به دست میدهد، از ضروریات فهم قرآن و حدیث است. طی یک تحقیق، با بررسی چند هزار روایت تفسیری و مداقه در آن، همۀ گونههای روایات تفسیری به دو بخش کلی تقسیم شده است: 1. گونههایی که مرتبط با مدلول آیه است؛ 2. گونههایی که مرتبط با مدلول آیه نیست. در این مقاله، گزارش بخش اول با روش تقسیم ثنایی بیان شده است؛ بدین صورت که هر گزاره روایی که بیانگرمدلولی از الفاظ آیه است به دو قسم کلی «بیان معنا» و «عدم بیان معنا» تقسیم میشود. گزارههایی که بیانگر معنایی از آیه است نیز به دو بخش قابل تقسیم است: یا بیان منطوق آیه، اعم از منطوق لغوی(شامل معنای واژگانی، معنای صرفی، معنای نحوی) و منطوق اصطلاحی(مخصوص شریعت اسلام(بطن و تأویل) و سایر شریعتها) است یا بیانگر منطوق نیست بلکه بیانگر مفهومی از آیه شامل مفهوم موافق، مفهوم مخالف، دلالتهای التزامی و... میشود. گزارههایی که بیانگر مدلولی از آیه است اما آن مدلول از معانی آیه نیست، بیانگر مصداقی از آیه است. تبیین گونهها به روش تقسیم ثنایی، ارائۀ گونههایی جدید و تعریف متفاوت گونهشناسی و بیان فواید گونهشناسی از تمایزات این مقاله با سایر مقالات گونهشناسی است.