بررسی روایات تفسیری عالم ذر

نویسندگان

1 دانشگاه ازاد اسلامی

2 دانشگاه قم

چکیده

در تفسیر آیۀ 172 سورۀ اعراف معروف به آیۀ ذر و میثاق، مفسران از روایاتی بهره گرفته‌اند و عالمی با نام «ذر» را معتقد شده‌اند که در آن، از همۀ انسان‌ها عهد ستانده شده و بشر به این میثاق «بلی» گفته است. بسیاری از این بزرگان این روایات را متواتر دانسته‌اند. لازم است که این احادیث در یک پژوهش خاص مورد بررسی سندی و محتوایی قرار گیرد. ازاین‌رو با روش تحقیق حدیث‌شناسانه، به بررسی سندی و متنی روایات پرداخته و از نظر بزرگان مخالف اعتبار و تواتر این روایات نیز در تأیید بهره گرفته و در نتیجه پژوهش به این غایت رسیده است که نه‌تنها این روایات در حد احادیث متواتر نیستند، بلکه بسیاری با سند ضعیف و دارای متنی مضطرب هستند که موجب شده هر مفسری در تأیید نظر خود از برخی از این احادیث بهره بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Investigating of Interpretative Traditions of the Universe of Dharr

نویسندگان [English]

  • Soghra Radan 1
  • Mohammad Taqi Diari Bidgoli 2
1 Universityof Azad Islamic
2 University of Qom
چکیده [English]

In the interpretation of Q7:172 that known as the verse of the “Dharr” and the “Vow”, referring to the traditions, commentators believed that there is a world called the "Dharr" in which a promise made by all humans and human has said "Yes" to the vow. Many of them, have considered these traditions to be Mutawātir. These traditions should be examined in Isnad and Matn. The present study investigate Isnad and Matn of this traditions by Hadith studies method. To this end, it has been used from scholars' viewpoint who are disagree with the validity and consecution of these traditions. The result indicates that these traditions not only are not Mutawātir, but also are weak in Isnad and disarrayed Matn which has caused every commentator to use some of these traditions to confirm his opinion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dharr World
  • Interpretative Traditions
  • Alast Vow
  • Verse of Vow

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم، ترجمۀ محمدمهدی فولادوند.
    2. نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح.
    3. آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم‏، دارالکتب العلمیه‏، به کوشش على عبدالبار عطیة، بیروت‏: بی‌نا، 1415ق‏.
    4. ابن بابویه، محمد بن علی بن الحسین(شیخ صدوق)، التوحید، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1356ش.
    5. ــــــــ ، من لا یحضره الفقیه، بی‌جا: بی‌نا، ۳۸۱ق.
    6. ابن جوزى، عبدالرحمن‏، زاد المسیر فى علم التفسیر، به کوشش عبدالرزاق المهدی‏، بیروت: 1422ق.
    7. ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفاء، (کتاب البرهان)، نشر قاهره، المقالة ارابعه، ۴۲۸ق.
    8. ابن عطیه اندلسى، عبدالحق‏، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، به کوشش عبدالسلام عبدالشافى محمد، بیروت: دارالکتب العلمیه‏، 1422ق.
    9. ابن کثیر، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، دارالکتب العلمیه، به کوشش محمدحسین شمس‌الدین‏، بیروت‏: بی‌نا، 1419ق.
    10. امین، نصرت‏، مخزن العرفان در تفسیر قرآن‏، تهران‏: نهضت زنان مسلمان‏، 1361ش.
    11. بحرانی، سید‌ هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران‌: بنیاد بعثت‌، 1416ق.
    12. بغدادى، علاءالدین على، لباب التأویل فى معانى التنزیل‏، به کوشش تصحیح محمدعلى شاهین‏، بیروت‏: دارالکتب العلمیه، 1415ق.
    13. بهشتی، محمدحسین، خدا از دیدگاه قرآن، چ۴، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1366ش.
    14. جوادی‌ آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، قم: اسراء، 1377ش.
    15. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم: نصایح، 1422ق.
    16. خمینی، روح‌الله، درآمدى بر معرفت‌شناسى و مبانى معرفت دینى، چ۲، قم: مؤسسۀ آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1385.
    17. ساجدی، علی‌محمد و سلیمانی، مریم، «مفهوم و مصداق عالم ذر از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی و علامه طباطبایی»، مجله فلسفه و کلام اسلامی، سال چهل‌وپنجم، شمارۀ ۱، بهار و تابستان 1391ش، ص۵۷ـ۸۶.
    18. شوکانى، محمد، فتح القدیر، بیروت: دارالکلم الطیب‏، 1414ق.
    19. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الاسفار الاربعه، بی‌جا: مکتبة المصطفوی، 1368ش.
    20. صفار، محمد بن حسین، بصائرالدرجات، خطی.
    21. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی، 1390ق.
    22. طبرسی ابن علی الفضل، مجمع البیان، چ۲، تهران: انتشارات ناصرخسرو، 1995م.
    23. طبرى جریر، محمد، جامع ‌البیان‌ فی‌ تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه، 1392ق.
    24. طیب، سید عبدالحسین‏، اطیب البیان فی تفسیر القرآن‏، تهران‏: انتشارات اسلام‏، 1378ش.
    25. عراقی، عبدالنبی، روح ایمان، تحقیق ناصر باقری هندی، بنیاد پژوهش‌های علمی فرهنگی نورالاصفیاء، 1382ش.
    26. علم‌الهدی، علی بن الحسین، رسائل الشریف المرتضى(سید مرتضی)، قم: دارالقرآن الکریم، 1410ق.
    27. ــــــ ، غرر الفوائد(امالی المرتضی)، قاهره: دارالفکر العربی، 1325ق.
    28. العمر، ناصر بن سلیمان، العهد و المیثاق فی القرآن الکریم، عربستان سعودی: دارالعاصمه، 1413ق.
    29. عیاشى، محمد بن مسعود، کتاب التفسیر، به کوشش ‌هاشم رسولى محلاتى، تهران: چاپخانۀ علمیه‏، 1380ق.
    30. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد، مفاتیح الغیب‏، دار احیاء التراث العربى‏، بیروت‏، 1420 ق‌.
    31. قرشى، سید على‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث‏، تهران‏: بنیاد بعثت‏، 1377ش.
    32. قمى، على بن ابراهیم‏، تفسیر القمى‏، به کوشش طیب موسوى جزایرى، قم‏: دارالکتاب‏، 1367ش.
    33. کاشانى، ملا فتح‌الله‏، منهج الصادقین فى الزام المخالفین‏، کتابفروشى محمدحسن، تهران: علمى‏، 1336ش.
    34. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1350ش.
    35. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، چ۱، لبنان: مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
    36. مروارید، حسنعلی، تنبیهات حول المبدأ و المعاد، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1418ق.
    37. مطهرى، مرتضی، مجموعه آثار، چ۶، قم: صدرا، 1377ش.
    38. مفید، محمد بن محمد، اجوبة المسائل السروریه، قم: الموتر العالمی لالفیة الشیخ المفید، بی‌تا.
    39. مفید، محمد، تفسیر القرآن المجید، به کوشش سید محم على ایازى‏، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى‏، 1424ق.
    40. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1383ش.
    41. نیشابورى، محمود بن ابوالحسن، ایجاز البیان عن معانی القرآن‏‏، به کوشش حنیف بن حسن القاسمى‏، بیروت: دار الغرب الاسلامى‏، 1415ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار