اعتبارسنجی سندی و تحلیل متنی و بینامتنی و فرامتنی حدیثِ «وَاللهِ مَا لِلَّهِ آیةٌ أَکْبَرُ مِنِّی‏»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم، پژوهشگر پژوهشگاه علوم وحیانی معارج. قم. ایران

2 دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم. پژوهشگر پژوهشگاه علوم وحیانی معارج. قم. ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه معارف اسلامی قم. قم. ایران

چکیده

همۀ هستی‌مندان آیت ‌الله و نشان‌دهندۀ قدرت و معرفت و حکمت آفریدگار و پروردگار و آموزگار بی‌همتای خود هستند؛ اما برخی آفریده‌ها به‌دلیل ویژگی‌های انحصاری، نشانۀ بزرگ‌تر و برتر اویند. بر پایۀ برخی روایات، از انبیا و اوصیا و اولیای الهی، تنها معصومی که خودش را بزرگ‌ترین آیت خدا نامیده، امام علیR است. هدف اصلی مقاله پاسخ‌گویی تحلیلی به این پرسش است که «چرا و چگونه امام علیR بزرگ‌ترین آیت خدای والاست؟» پس از بررسی سندی و اطمینان به صدور این روایات، نیز تحلیل دلالی آن(متنی و بینامتنی و فرامتنی)، روشن شد که حضرت علیR در نظام تکوین و تشریع، پرفروغ‌ترین آیت و بزرگ‌ترین نشانۀ خداست. پرداختن تبیینی و تحلیلی به موضوع مهم کلامی و معرفتی(بزرگ‌ترین نشانه بودن امام علیR) در پرتو رهنمودهای قرآن و عترت، بر اساس چیدمان منطقی و دسته‌بندی‌های گویا و نگارشی روان، از امتیازات این مقاله به شمار می‌آید. روش پژوهش در این نوشتار، نقلیِ وحیانی(گزارش و تحلیل دلالیِ متون آیات و روایات) و گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و نرم‌افزاری و پردازش متن نوشته، به‌شیوۀ توصیفی و تحلیلی است.




کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the validity of Isnad and textual, intertextual, and hypertext analysis of "wallahi mā lillahi āyatun akbaru minnī"

نویسندگان [English]

  • Majid Heydarifar 1
  • Hosaynali Nabizadeh 2
  • Marziyeh Mohammadi Aram 3
1 Professor of Islamic Seminary of Qom, Ma'arej Institute of Revelation Sciences.Qom.Iran
2 Ph.D. of Islamic Seminary of Qom, Ma'arej Institute of Revelation Sciences.Qom.Iran
3 M.A. Islamic Maaref University of Qom .Qom.Iran
چکیده [English]

All beings are signs and demonstrator of the power, knowledge and wisdom of their unique Creator, Lord and Teacher; But some creatures, because of their unique features, are a bigger and superior sign of Him. According to some traditions, among the prophets and divine saints, the only infallible who calls himself the greatest sign of God is only Imam Ali (pbuh). The main purpose of this article is to answer scientifically and analytically the question: "Why and how is Imam Ali the greatest sign of God?" After examining the Isnad and ensuring the issuance of these traditions, as well as its semantic analysis (textual, intertextual and hypertextual), it became clear that Imam Ali (pbuh) is the most prosperous sign and the greatest sign of God in the system of creation and legislation. Explanatory and analytical treatment of an important theological and epistemological subject (the greatest sign of Imam Ali (pbuh) being in the light of the guidelines of the Qur'an and Hadith , based on logical arrangement and expressive categories and fluent writing, is one of the advantages of this article. The research method in this paper is revelatory narration (reporting and semantic analysis of verses and hadith texts) and data collection by library method and text processing in descriptive and analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : 'āyat al-Kubrā
  • 'āyat al-'uḍmā
  • the Greatest Sign of God
  • Imam Ali (pbuh)
  • Validation of Isnad
  • Textual Analysis

مراجع

  1.  

    1. قرآن مجید، ترجمۀ حسین انصاریان، چ1،قم: انتشارات آئین دانش، 1388ش، با اندکی ویرایش.
    2. ابن‌بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضاR، تحقیق/ تصحیح مهدی لاجوردى‏، چ۱، تهران: جهان‏‏، 1378ق.
    3. ـــــــــــ ، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چ۲، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1403ق.
    4. ـــــــــــ ، علل الشرایع، چ۱، قم: مکتبةالداوری، 1385ش/1966م.
    5. ـــــــــــ ، فضائل الشیعة، چ۱، تهران: أعلمی، بی‌تا.
    6. ـــــــــــ ، کمال الدین و تمام النعمة، چ۲، قم: دارالکتب الاسلامیه، 1395ق.
    7. ـــــــــــ ، معانی الأخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسه انتشارات ‌اسلامی‌ ،1361ش.
    8. ـــــــــــ ، الأمالی، چ۶، تهران: کتابچی‌، 1376ش.
    9. ـــــــــــ ، من لا یحضره الفقیه، تحقیق/ تصحیح على‌اکبر غفارى، چ۲، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‏، 1413ق.
    10. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى‏، شرح الأخبار فی فضائل الائمةالأطهارk، تحقیق/ تصحیح آصف فیضى، چ۲، قم‏: مؤسسةآل البیتk، 1385ق.
    11. ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل أبی‌طالبk، چ۱، قم: علامه، 1379ق.
    12. ابن‌طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، چ۱، قم: بوستان کتاب، 1406ق‏.
    13. --------------- ، اللهوف على قتلى الطفوف، ترجمۀ احمد فهرى زنجانى، تهران‏: جهان‏، بی‌تا.
    14. ابن‌عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینةدمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دار الفکر، 1415ق.
    15. ابن‌فارس، أحمد بن فارس، ‏معجم مقاییس اللغة، تحقیق/ تصحیح عبدالسلام محمد هارون، چ۱، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏ ،1404ق.
    16. ابن‌قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات‏، تحقیق/ تصحیح عبدالحسین امینى، ‏چ۱، نجف اشرف: دار المرتضویة، 1356ش‏.
    17. استرآبادى، على، تأویل الآیات الظاهرةفی فضائل العترةالطاهرة، تحقیق/ تصحیح حسین استاد ولى‏، چ۱، قم: مؤسسة النشر الاسلامی‏، 1409ق‏.
    18. بحرالعلوم، سید محمدمهدى بن مرتضى‏‏، الفوائد الرجالیة، تحقیق حسین و محمدصادق بحرالعلوم، چ۱، تهران: مکتبةالصادقR، 1363ش‏.
    19. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان‏، البرهان فی تفسیر القرآن‏، تحقیق/ تصحیح قسم الدراسات الاسلامیةمؤسسة البعثة، قم‏: مؤسسۀ بعثت‏، 1374ش.‏
    20. بخارى، محمد بن اسماعیل بن ابراهیم، الجامع الصحیح‏، تحقیق وزارت اوقاف مصر، چ۲، مصر: جمهوریة مصر العربیة وزارة الاوقاف المجلس الأعلى للشئون الاسلامیة لجنة إحیاء کتب السنة‏، 1410ق‏.
    21. برقى، احمد بن محمد بن خالد، رجال، تحقیق/ تصحیح محمد بن الحسن طوسى و حسن مصطفوى، تهران‏: انتشارات دانشگاه تهران‏، 1342ش‏.
    22. بهبهانى، محمدباقر بن محمد، حاشیةمجمع الفائدة و البرهان، تحقیق/ تصحیح گروه پژوهش مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانى، چ۱، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، 1417ق.
    23. بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوة، چ۱، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1405ق.
    24. حافظ برسى، رجب بن محمد، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیرالمؤمنینR، تحقیق/ تصحیح علی عاشور،‏ چ۱، بیروت: أعلمی‏، 1422ق.
    25. حائرى مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهى المقال فی أحوال الرجال‏، تحقیق مؤسسةآل البیتk لاحیاء التراث‏، چ1، قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏، 1416ق‏.
    26. حرّ عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، تحقیق/ تصحیح مؤسسة آل البیتk‏، چ۱، قم: مؤسسةآل البیتk‏، 1409 ق.
    27. حسکانی، عبیدالله بن عبدالله‏، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل‏، تحقیق/ تصحیح محمدباقر محمودى، التابعة لوزارة الثقافة والارشاد الاسلامی، چ۱، تهران‏: مجمع إحیاء الثقافة الاسلامیة، 1411ق.
    28. حسن بن علىv، امام یازدهم‏‏، التفسیر المنسوب إلى الامام الحسن العسکری، تحقیق/ تصحیح مدرسه امام مهدىR، چ۱، قم: مدرسة الامام المهدیZ، 1409ق.
    29. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة أحوال الرجال، قم: دار الذخائر، 1411ق‌.
    30. حلى، تقى‌الدین حسن بن على(ابن داود)، الرجال، چ۱، تهران: دانشگاه تهران، 1342ش.
    31. حلى، حسن بن سلیمان بن محمد، مختصر البصائر، تحقیق/ تصحیح مشتاق مظفر،‏ قم: مؤسسةالنشر الاسلامی‏‏، 1421ق.
    32. حیدری‌فر، مجید، «مدرسه پژوهش و نگارش»، چ۱، قم: بوستان کتاب، 1389ش.
    33. خزاز رازى، على بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ على الأئمة الاثنی عشر، تحقیق/ تصحیح عبداللطیف حسینى کوه‌کمرى، ‏قم: بیدار، 1401ق.
    34. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق/ تصحیح صفوان عدنان داوودى‏، چ۱، بیروت: دارالقلم‌ـ الدار الشامیّة، 1412ق.
    35. شیخ کبیر، محمدحسن، نتیجة المقال فی علم الرجال، تحقیق باسم محمد اسدی، اشراف مؤسسةالامام الهادیR لجنةالتحقیق، چ۱، قم: دلیل ما، ۱۴۳۲ق.
    36. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، المحیط فی اللغة، تحقیق/ تصحیح محمدحسن آل یاسین، چ۱، بیروت‏: عالم الکتاب‏، 1414ق.
    37. صفّار، ابوجعفر محمد بن حسن بن فرّوخ قمی، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد2‏، تصحیح میرزا محسن کوچه ‌باغی تبریزی، چ۲، قم: کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی‌، 1404ق.
    38. طبرى آملى کبیر، محمد بن جریر بن رستم‏، المسترشد فی إمامةعلی بن أبی‌طالب R، تحقیق/ تصحیح احمد محمودى، چ۱، قم: کوشانپور، 1415ق.
    39. طبرى آملى، عمادالدین أبی‌جعفر محمد بن أبی‌القاسم‏، بشارةالمصطفى لشیعةالمرتضى، چ۲، نجف: المکتبة الحیدریه، 1383ق.
    40. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیِ القرآن(تفسیر الطبرى)، چ۱، بیروت: دار المعرفة، 1412ق.
    41. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین‏، تحقیق/ تصحیح احمد حسینى اشکورى، چ۳، تهران: مرتضوى، 1375ش‏.
    42. طوسی، محمد بن حسن، الرجال، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، چ۳، قم: انتشارات جماعةمدرسین، 1373ش.
    43. ــــــ ، الاستبصار، تحقیق/ تصحیح حسن الموسوى خرسان‏، تهران‏: دار الکتب الاسلامیه، 1390ق‏.
    44. ــــــ ، تهذیب الأحکام، تحقیق/ تصحیح حسن الموسوى خرسان‏، چ۴، تهران: دار الکتب الاسلامیة‏، 1407ق.
    45. ــــــ ، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، چ۱، بیروت‏: مؤسسةفقه الشیعة‏،1411ق.
    46. ــــــ ، الامالی، قم: دار الثقافه، 1414ق‌.
    47. ــــــ ، العدةفی أصول الفقه، چ۱، قم: محمدتقی علاقبندیان، 1417ق.
    48. ــــــ ، تهذیب الاحکام، تحقیق: سید حسن الموسوی خرسان، چ۴، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1365ش.
    49. ــــــ ، فهرست کتب الشیعةو أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الاصول، چ۱، قم: مکتبةالمحقق الطباطبائی،1420ق.
    50. عسکرى، حسن بن عبدالله‏، الفروق فی اللغة، چ۱، بیروت: دار الآفاق الجدیدة‏، 1400ق.
    51. عیاشی، محمد بن مسعود بن عیاش سلّمی، تفسیر العیاشی، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، چ۱، تهران: چاپخانه علمیه، 1380ق‌.
    52. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین‏، چ۲، قم: هجرت‏، 1409ق.
    53. قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم، تفسیر القمی، تحقیق سید طیب موسوی جزائری، چ۴، قم: دار الکتاب، 1367ش.
    54. کشّى، محمد بن عمر، اختیار معرفةالرجال‏، تصحیح محمدباقر بن محمد میرداماد، تحقیق مهدی رجایى، چ۱، قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏، 1404ق‏.
    55. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق/ تصحیح على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، چ۴، تهران‏: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
    56. کوفى، فرات بن ابراهیم‏، تفسیر فرات الکوفی‏، تحقیق محمد کاظم، تهران‏: وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی‏، 1410ق.
    57. مامقانى، عبدالله‏، تنقیح المقال فی علم الرجال(ط الحدیثة)، تحقیق محیی‌الدین مامقانى و محمدرضا مامقانى، چ۱، قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏، 1431ق‏.
    58. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى‏، بحار الانوار، تحقیق/ تصحیح جمعى از محققان‏، چ۲، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، 1403ق.
    59. محمدى رى‏شهرى، محمد، دانش‌نامه امیرالمؤمنینR بر پایه قرآن حدیث و تاریخ‏، ترجمه عبدالهادى مسعودى‏، چ۳، قم: مؤسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، 1389ش‏.
    60. مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری، جوابات أهل الموصل فى العدد و الرؤیة، ‏چ۱، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، 1413ق‏.
    61. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چ۵، بی‌جا: بی‌نا، 1413ق/ 1992م‌.
    62. نجاشى، احمد بن على، الرجال، تحقیق موسی شبیری زنجانی، چ۶، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم مؤسسة النشر الاسلامی، 1365ش.
    63. نوری طبرسی، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق مؤسسه آل البیتk لاحیاء التراث، قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث، 1415ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار