کاوش سندی و محتوایی ثواب ناهمگون احادیث زیارت خانۀ خدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران بابلسر، بابلسر، ایران

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران بابلسر، بابلسر، ایران

چکیده

ثواب حج که از دستورهای اکید فروع اسلامی و عمره که از زیارت‌های مستحب است، ازنظر کیفیت و روح اعمال در روایات با یکدیگر متفاوت است. روایات ثواب‌های متفاوتی ازجمله سلامتی، زدوده شدن فقر، بهشت، محل بخشیده شدن گناه نابخشودنی و ثوابی افزون‌تر از انفاق‌کنندۀ طلا معادل کوه ابوقبیس برای زائر خانۀ خدا و ثواب‌هایی بیشتر از آن نیز مطرح کرده‌اند که حاکی از ضعف و پریشانی روایات نیست؛ گویا عوامل روحانی دخیل در زیارت همچون اختیار و اراده، معرفت، نیت، توجه به اصل ولایت، شرایط مشقت‌بار زائر، شرایط زمانی و مکانی و سیاسی موجب کیفیت زیارت زائران بر یکدیگر شده و عامل تفاوت ثواب زیارت‌کنندگان می‌شود. با وجود این، پژوهش حاضر به روش توصیفی‌تحلیلی سامان یافته و درصدد است با تبیین نکات کلیدی دخیل در متفاوت شدن ثواب‌ها، علل تفاوت ثواب زیارت خانۀ خدا را در عین وحدت اعمال زائران مورد تحلیل، و احادیث آن را ازنظر سندی و محتوایی مورد ارزیابی قرار دهد. درنتیجه مشخص گردید که زیارت عارفاً بحقه، خلوص نیت، کیفیت و شرایط اعمال زائران با وجود صحت سند و متن موجب کثرت ثواب زیارت‌کننده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Isnad and Content Research of Heterogeneous Reward Traditions of Pilgrimage to the House of Allah

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ali Akbar Rabi Netaj 1
  • Murad Kolahi Gigloo 2
  • Amin Yousefi 2
1 Professor, Department of Theology, Faculty of Quranic and Hadith Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran
2 MA, Quran and Hadith Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Introduction
Pilgrimage the house of allah has a so valuable place in Islam and Many rewards have been mentioned for its pilgrims. The reward of Hajj, which is one of the strict orders of Islamic branches, and Umrah, which is one of the recommended pilgrimages, differ from each other in terms of the quality and spirit of the actions in the traditions. There are traditions about this rule that mention different rewards for it including: health, eradication of poverty, paradise, the place where the unforgivable sin is forgiven and more rewards than the one who spends gold is equivalent to Mount Abu Qubays for pilgrims to the house of God and more rewards that the pilgrims' actions are united, the rewards are different and have caused doubts and ambiguities. According to the traditions that enter allah House Pilgrimage, it is appropriate that these traditions are evaluated in terms of isnads and content and the reasons for the difference in rewards are determined while the pilgrims act in unity.
Materials and methods
The current research is organized in a descriptive-analytical way and aims to explain the key points involved in different rewards, the reasons for the difference in the rewards of visiting the house of God, while analyzing the unity of the pilgrims' actions, and evaluating its traditions in terms of isnad and content.
For this aim, each of the transmitters has been examined from the point of view of authority, and the authenticity and validity of the traditions in the series of records have been assessed from the point of view of the isnad, and the quality of these traditions has been examined due to its content.
Results and Discussion
In the traditions about the reward of pilgriming God's house, these traditions have been taken into consideration in terms of isnad, which are linked to the Imam (as) by a authentic and Imami man, except for one tradition which is weak and this tradition is also a Musnad. Assuming the weakness of Isnad of one tradition from among the traditions, this tradition cannot be a strong reason for discarding the traditions of multiple Hajjes, because the text of these tradition is consistent with the Quranic verses, other authentic hadiths and common sense. And in terms of content, it seems that the spiritual factors involved in pilgrimage, such as discretion and will, knowledge, intention, attention to the principle of the Imamate, the difficult conditions of the pilgrim, the time, place, and political conditions cause the quality of the pilgrimage of the pilgrims to differ from each other and the difference in the reward of the pilgrims.
And these factors stemming from the two-dimensionality of the human being (physical and spiritual dimension) and internal movements, including: the level of knowledge and the purity of communication, can increase or decrease the value of work and its reward.
Conclusions
According to the Isnad and content analysis of the traditions of visiting the house of allah, it is found that:
The traditions about the reward of visiting God's house were narrated by Rijālī from the trustworthy and reliable transmitters and were connected to the infallible Imam (pbuh) and they are also from the authentic and valid source. Despite the authenticity of the traditions and the reliability of their transmitters, assuming that there is a flaw in the hadiths, it cannot deny the principle of the traditions; Because the text of the traditions on the reward of visiting God's house is consistent with the traditions of the reward of pilgrimage by Knowing his right and the traditions of Hajj with Imamate in the traditions and in the Qur'anic verses with grace, kindness, and unaccountable reward in the reward of deeds.
Based on the rule of tasāmuḥ and tasāḥul, in order to encourage and directing pilgrims to visit, to overcome God's mercy, to give rewards according to the criteria of God's mercy and grace, and the doom is measured according to divine justice, which does not punish people more than they deserve, which causes the increase of rewards. but this multiplicity does not imply the number, and the limited human intellect has remained oblivious to the understanding of the mentioned matters in the distribution of rewards due to the dominance of physics, materiality and everyday life.
In terms of content, the reasons for the difference in the reward of visiting the house of God, despite the unity of the pilgrims' actions, depends on the amount of authority and will, knowledge, intention, time and place conditions, political, hardship, the principle of Imamate and leadership, and in general, the quality of the pilgrims' actions. These characteristics cause the difference in the reward of the pilgrims of God's house despite the unity of their actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditions
  • Hajj
  • Reward
  • Content
قرآن کریم (م. فولادوند، مترجم).
نهج‌البلاغه (۱۳۹۰ش). (م. دشتی، مترجم). قم: رسالت یعقوبی.
الافتخاری الگلبایگانی،‏ ع. (بی‌تا). الحج و العمرة و معرفة الحرمین الشریفین. چ۱. تهران‏: مشعر.
ابن‌بابویه، م. (صدوق) (۱۳۸۶ش). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (م. مجاهدی، مترجم). چ۴. قم: سرور، 1386ش.
ــــــــ (1384ش[الف]). خصال المحمودة و المذمومة (ص. حسن‌زاده، مترجم). قم: فکرآوران.
ــــــــ (1428ق). علل الشرائع. چاپ جدید. بیروت: منشورات الفجر.
ــــــــ (1384ش[ب]). عیون اخبار الرضاt (ع. غفاری و ح. مستفید، مترجمان). چ۲. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ــــــــ (1405ق). من لا یحضره الفقیه (ح. خرسان، محقق). بیروت: دارالأضواء.
ــــــــ (1404ق). من لا یحضره الفقیه (ع. غفارى، مصحح). چ۲. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی‏.
ابن‏شهرآشوب، م. (1380ق). معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (م. بحرالعلوم، ‏مقدمه‌نویس؛ م. طوسى، نویسنده). نجف: مطبعة الحیدریة.
اردبیلى، م. (1403ق). جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد. بیروت: دارالأضواء.
استرآبادى، م. (1422ق). منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال. ‏‏تحقیق مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏‏. قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث.
اعرجى کاظمى، م. (1415ق). عدة الرجال. ‏تحقیق مؤسسة الهدایة لاحیاء التراث‏. قم: اسماعیلیان. ‏
أمدی، ع. (بی‌تا). غررالحکم و دررالکلم مجموعه کلمات قصار امیرالمؤمنینt (م. انصاری، مترجم). قم: مؤسسۀ صحافی خلیج.
بسام، م. (1426ق). زبدة المقال من معجم الرجال. بیروت: دارالمحجة البیضاء.
بنی‌هاشمی، م. (1388ش). سفری به خاکساری: پژوهشی پیرامون حج و عمره بر اساس آیات و روایات. به قلم: س. مقدسی. تهران: منیر.
تفرشى، م. (‏1377ش). نقد الرجال‏. تحقیق مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏. چ۱. قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث. ‏
جمعی از صاحب‌نظران (1361ش). کتاب حج. گردآوری و تنظیم ادارۀ پژوهش و نگارش، بی‌جا: بی‌نا.
جوادی آملی، ع. (1381ش). ادب فنای مقربان (م. صفایی، محقق). چ۶. قم: إسراء.
ــــــــ (1383ش). جرعه‌ای از صهبای حج (ح. واعظی محمدی، ویراستار). چ۷. تهران: مشعر.
ــــــــ (1382ش). سرچشمۀ اندیشه (س. بندعلی، ویراستار). چ۲. قم: اسراء.
ــــــــ (1386ش). صهباى صفا. ‏چ10. تهران: مشعر.
حجتی کرمانی، م. (1372ش). فضیلت حج در روایات (عامه و خاصه). فصلنامۀ علمی‌ترویجی میقات حج، شمارۀ 3، ۳۳ـ۴۵.
حر عاملى، م. (1416ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة (م. حسینى جلالى، مصحح). تحقیق مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث. قم: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث.
حسینی، د. (1397ش). نقش زیارت در تربیت عبادی زائر. فصلنامۀ فرهنگ زیارت، 10 (37)، ۷ـ۲۵.
حلى، ح. (1381ش). ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال. ‏تحقیق آستان قدس رضوى. مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى.
ــــــــ (۱۴۱۱ق). رجال العلامة الحلی (م. بحرالعلوم، محقق و مصحح). چ۲‏‏. نجف: دار‌الذخائر.
حلی، ح. (1342ش). الرجال (لابن داود). تهران: دانشگاه تهران.
خدامیان آرانى، م. (1431ق). فهارس الشیعة. قم: مؤسسة تراث الشیعة.
خویى، ا. (1413ق). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. چ5. بى‌جا: بى‌نا. ‏
ربانى، م. (1385ش). ‏سبک‌شناسی دانش رجال الحدیث‏. قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهارk. ‏
رحمان‌ستایش، م.، و جدیدى‌نژاد، م. (۱۳۸۴ش). بازشناسى منابع اصلى رجال شیعه. قم: مؤسسۀ علمى فرهنگى دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر.
شوشترى، م. (1410ق). قاموس الرجال. تحقیق مؤسسۀ نشر اسلامى‏. قم: نشر الاسلامی. ‏
صالح معلم، م. (۱۴۲۶ق). اصول علم الرجال بین النظریة و التطبیق. بی‌جا: نشر مؤسسة المحبین.
طوسی، م. (1420ق). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول (ع. عبدالعزیز طباطبائى‏، محقق و مصحح). ‏قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
ــــــــ (1373ش). رجال الطوسی (ج. قیومى اصفهانى، محقق). قم: مؤسسة نشر اسلامی.
ــــــــ (1426ق). تهذیب الاحکام. چاپ جدید. بیروت: مؤسسة الاعلمی.
ــــــــ (1365ش). تهذیب الاحکام‏ (م. آخوندى، مصحح؛ ع. آخوندى، گردآورنده؛ ح. الموسوی خرسان، محقق). تهران: ‏دارالکتب الاسلامیه.
ــــــــ (بی‌تا). الفهرست (ع. مولوى و غ. مولوى، مصححان). نویسنده: م. فیض کاشانى. نویسنده: ح. حلى. بی‌جا: بى‌نا.
ـــــــــــ (1363ش). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار (م. آخوندى، مصحح؛ ح. الموسوی خرسان، محقق). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ضیاءآبادی، م. (1360ش). حج برنامۀ تکامل. چ۲. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
عرفانیان یزدى، غ. (۱۴۱۹ق). مشایخ الثقات: الحلقة الاولى‏. دفتر تبلیغات اسلامى. ‏قم: مرکز انتشارات.
علیارى تبریزى، ع. (1412ق). بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال. نویسنده: ح. بروجردى و ش. مرعشى؛ تصحیح ج. حائرى و ه. مسترحمى. تهران: بنیاد فرهنگ اسلامى کوشانپور.
فیض کاشانی، م. (۱۴۰۶ق). الوافی. اصفهان: کتابخانۀ امیرالمؤمنین.
قمی، ع. (1386ش). کلیات مفاتیح الجنان (ا. موسوی دامغانی؛ ح. استاد ولی، مصحح). چ۱۶. تهران: بی‌نا.
قیومی اصفهانی، ج. (1379ش). صحیفة الرضا. چ۳. بی‌جا: انتشارات اسلامی.
قهپایى، ع. (1364ش). مجمع الرجال (ض. علامه، مترجم). قم: اسماعیلیان.
کاظمى، ع. (1425ق). تکملة الرجال ‏‏(م. بحرالعلوم، محقق). قم: أنوار الهدى.
کشى، م. (1409ق). إختیار معرفة الرجال (م. ‏طوسى و ح. مصطفوى، محقق و مصحح). مشهد: مؤسسۀ نشر دانشگاه مشهد.
کلینی، م. (1366ش). الکافی فی الاصول و الفروع و الروضة (ع. غفاری، مصحح). چ۵. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
لیثی واسطی، ا. (1376ش). عیون الحکم و المواعظ (ح. حسینی بیرجندی، محقق). قم: دارالحدیث.
مازندرانى حائرى، م. (1416ق). منتهى المقال فی أحوال الرجال. تحقیق مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏، ‏قم‏: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث.
مامقانى، ع. (بی‌تا). تنقیح المقال فی علم الرجال. بى‌جا: بى‌نا.
مجلسی، م. (1429ق). بحار الانوار لدرر اخبار ائمة الاطهارk (ع. نمازی شاهرودی، محقق). چاپ جدید. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
ـــــــــ (1390ش). بحار الانوار لدرر اخبار ائمة الاطهارk، الصلاة: المزار. چ۱. بی‌جا: نور وحی.
مجلسی، م. (۱۴۱۴ق). لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه‏. چ۲. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان‏.
محدثى، ج. (1371ش). زیارت. چ۱. تهران: مشعر.
محمدی ری‌شهری، م. (1386ش). حج و عمره در قرآن و حدیث (ج. محمدی، مترجم). قم: دارالحدیث.
مرعى، ح. (1417ق). منتهى المقال فی الدرایة و الرجال‏. بیروت: مؤسسة العروة الوثقى.
مظاهرى، ح. (1428ق). الثقات الأخیار من رواة الأخبار. تحقیق مؤسسة الزهراءi. قم:  الثقافیة الدراسیة.‏
نجاشى، ا. (1365ش). رجال ‌النجاشی (م. شبیرى زنجانى، محقق). ‏قم: مؤسسة نشر اسلامی.
نجفی، م. (۱۴۰۷ق). الجامع لرواة أصحاب الامام الرضاt. مشهد: المؤتمر العالمی للامام الرضاt.
نراقی، ا. (۱۳۷۷ش). معراج السعادة. چ۵. قم: انتشارات هجرت.
نمازى شاهرودى، ح. (1422ق). مستطرفات المعالی (ح. نمازى شاهرودى، مصحح). تهران: مؤسسۀ نبأ.
ــــــــ (۱۴۱۴ق). مستدرکات علم رجال الحدیث‏. تهران: فرزند مؤلف.
نورى، ح. (۱۴۲۹ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. ‏‏تحقیق مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث‏. بیروت: مؤسسة آل البیتk لاحیاء التراث.
واعظ جوادی، م. (۱۳۸۲ش). فلسفۀ زیارت و آیین آن (ع. اسلامی، ویراستار). قم: إسراء.
References
The Holy Quran (M. M. Fouladvand, Trans).(In Persian).
A group of experts. (1982). Ketabe Hajj. Compiled and edited by the Research and Writing Department. (In Persian).
Aadi, A. (N. d). Ghorar al-Hekam va Dorarol-Kalem, a collection of aphorisms of Amir al-Momenin, peace be upon him (M. A. Ansari, trans). Qom: moassesye Sahhafie Khaleej. (In Persian).
Aaraji Kazemi, M. (1994). Eddat Al-Rejal. Researcher Moassesat  Al-hedayat le ahya al torath. Qom: esmailian. (In Persian).
Al-Horr Aamely, M. (1995). Tafsile vasael alshiat va tahsile masael alshariat. Researcher: M. R. Hosseini Jalali. Researcher: Moassesat  Al-Albayt alayhem alsalam le ahya al torath. Qom: Moassesat  Al-Albayt le ahya al torath, (In Persian).
Aliyari Tabrizi, A. (1991). Bahjat al-Amal fi Sharhe Zubadat al-Maqal. Author: H. Boroujerdi & Sh. Marashi. Proofreader: J. Haeri & H. Mostarhami. Tehran: Bonyade farhangi eslamiye Kushanpur. (In Persian).
Ardabili, M. (1982). Jame al-Rowat va ezahat al eshtebahat an altoroge valesnad. Beirut: Dar al-Azvaa. (In Persian).
Bank hashemi, M. (2009). Safari bi Khaksari: Research about the Haj and Umra baden on Verses and Hadith. writer: S. Maqdesi. Tehran: Monir.
Bassam, M. (2005). Zubadat Al-Maqal Men Mujam Al-Rejal. Beirut: Dar Al-Mahjat Al-Bayza. (In Persian).
Eftekhari Golpayegani, A. (n.d). al-Haj waval-'umra WA Ma' rafat al-Haramayn al-Sharifain. Tehran: Mash'ar.
Erfanian Yazdi, Gh. (1998). Mashayekh Al-Theqat.. Daftare tabligate eslami. Qom: Markaze entesharat. (In Persian).
Estarabadi, M. (2001). Menhaj al-Maqal fi tahgige ahval al rejal. Researcher: Moassesat  Al-Albayt alayhem alsalam le ahya al torath. Qom: Moassesat  Al-Albayt alayhem alsalam le ahya al torath. (In Persian).
Feiz Kashani, M. (1985). Al-Wafi. Isfahan: Ketabkhaneye Amir al-Momenin. (In Persian).
Helli, H. (N.D). Rejale  Allame Helli. Researcher and proofreader: M. S. Bahr alUloom. Najaf: Dar Al-Zakhaer. (In Persian).
-----------. (2002). Tartibe khelasatol agval fi maarefat al rejal. Researcher: Astan Quds Razavi. Mashhad: Bonyade Pazhooheshhaye Eslami. (In Persian).
-----------. (1963). al-Rejal (Le ebne Dawood). Tehran: Danashgahe Tehran. (In Persian).
Hojjati kermani, M. (1993). fazilat Hajj dar Hadith. Moqat Hajj, No. 3, 33-45.
Hosayni, D. (2018). Naqsh ziarat dar Tarbiat - ebadi Za'er. Farhange Ziyarat, No. 10, 7-25.
Ibn Babiwayh, M. (Sadooq). (2007). Savabolaamal va egabolaamal (M. A. Mojahedi, Trans). Qom: Sorur. (In Persian).
-----------. (2005). Khesal Al-Mahmoudah va Al-Mazmoumah (S. Hassanzadeh, Trans). Qom: Fekravaran. (In Persian).
-----------. (2007). Ellal alsharayee. New Edition. Beirut: Al-Fajr Charters. (In Persian).
-----------. (2005). Oyoun Akhbar al-Reza, peace be upon him (A. A. Ghafari & H. R. Mostafid, Trans). Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyya. (In Persian).
-----------. (1984). Man La Yahdara al-Faqih. Researcher: H. Khorsan. Beirut: Dar al-Audha. (In Persian).
-----------. (1983). Man La Yahzorho al-Faqih.Rresearcher: H. Khorsan. Beirut: Darol-Azvaa. (In Persian).
-----------. (1983). Man La Yahzorho al-Faqih. Introduction and correction: A.A. Ghaffari. Qom: Moassesat al nashr ol eslami. (In Persian).
Ibn Shahr Ashub, M. (1960). Ma'alim al-olama fi fehreste kotob alShia va asma almosannefin menhom gadiman va hadisan. Introduction author: M. S. Bahrol-uloum. Author: M. Tusi. Najaf: Matbaat Al-Haydriya. (In Persian).
Javadi Amoli, A. (2002). Adab Fanaye Moqrraban. Researched and edited by: M. A. Safaei. Qom: Esraa. (In Persian).
-----------. (2007). Sahbaye Safa. Tehran: Nashar.
-----------. (2004). Jore.i az Sahbaye Hajj. Arranged and edited by: H. Vaezi Mohammadi. Tehran: Mashaar. (In Persian).
-----------. (2003). Sarcheshmeye Andisheh. Edited by: A. Rahimian & S. BandAli. Qom: Esraa. (In Persian).
Kashshi, M. (1988). Ikhtiyar Marefat al-Rejal. Researcher and proofreader: M. Tousi and H. Mostafavi. Mashhad: Moasseseye nashre mashhad. (In Persian).
Kazemi, A. (2004). Takmelat al-Rejal. Researcher: M. S. Bahrol-Uloom. Qom: Anwarol-Hoda. (In Persian).
Khodamian Arani, M. (2009). Fahares Al Shia. Qom: Moassesat Torath Alshia. (In Persian).
Khoyi, A. (1992). Mojame Rejal al-Hadith va Tafsile Tabaqat al-Rawat. (In Persian).
Koleyni, M. (1987). Al-Kafi fi al-Asul wa al-Foroo wa al-Rawza. Suspension and correction: A. A. Ghafari. Tehran: Dar al-Kotob al-Islami. (In Persian).
Leythi Waseti, A. (1997). Oyoun Al-Hekam wa Al-Mavaez. Research: H. Hosseini Birjandi. Qom: Darol-Hadith. (In Persian).
Majlesi, M. (1993). Lavamee sahebgerani mashhoor be sharhe Faqih.Qom: Moasseseye Ismailian. (In Persian).
-------- . (2008). Behar al-Anwar Ledorare Akhbare aemmat Al-Athar. Researched and edited by Ali Namazi Shahroudi. Beirut: Moassesat  Al-Aalami lelmatbooat. (In Persian).
-------- . (2011). Behar al-Anwar Ledorare Akhbare aemmat Al-Athar. Noore Wahy.
Mamqani, A. (1992). Tangih almagal fi ahval alrejal. (In Persian).
Marei, H. (1996). Montahi Al-Maqal fi Al-Derayate va Al-Rejal. Beirut: Moassesat  Al-orwat Al-Wothqa. (In Persian).
Mari, H. (1996). Muntaha al-Maqal فی al-Dirayat WA al-rijal. Bayrut: Institute of al-'orwat algwothqa.
Mazaheri, H. (2007). Al-Theqat Al-Akhyar Men Rowat Al-Akhbar. Researcher: Moassesat Al-Zahra (S). Qom: Al-thegafiat  al-Derasiyat. (In Persian).
Mazandarani Ha'eri, M. (1995). Montahi Almagal fi ahval alrejal. Researcher Moassesat  Al-bayt le ahya al torath. Qom: Moassesat  Al-bayt le ahya al torath. (In Persian).
Mohammad reyshahri, M. (2007). Hajj wa Omreh in Qur'an wa Hadith. Qom: Dar al-Hadith.
Mohandesi, J. (1992). Ziyarat. Tehran: Nashar.
Nahj al-Balagheh of Hazrat Amir al-Momenin. (2011). Collected by R. Sharif (M. Dashti, Trans). Qom: Risalat Ya'aqoubi. (In Persian).
Najafi, M. (1986). Al-Jamee lerovate ashabe Imam Al-Reza (AS). Mashhad: Almotamer alalami lemam Al-Reza (AS). (In Persian).
Najashi, A. (1986). Rejal al-Najashi. Researcher: M. Shobayri Zanjani. Qom: Moasseseye nashre eslami. (In Persian).
Namazi Shahroudi, H. (2001). Mostatrefat al-Maali. Editor: H. Namazi Shahroudi. Tehran: Moasseseye Nabaa. (In Persian).
-----------. (1993). Mostadrakate elme Rejal al-Hadith. Tehran: Farzande moallef. (In Persian).
Naraghi, A. (1998). Me'raj al-Saadat. Qom: Hijrat Publications. (In Persian).
Nouri, H. (2008). Mustardak al-Wasail and Mustanbat al-Masal. Researcher: Al-Bayt Foundation (AS) for Revival of Heritage. Beirut: Al-Bayt Foundation (AS) for Revival of Heritage. (In Persian).
Qahpai, E. (1985). Majmaa alrejal. Researcher: Z. Allameh. Qom: Ismailian. (In Persian).
Qayyumi Esfahani, J. (2000). Al-Sahifat alReza. Enteshara eslami. (In Persian).
Qomi, A. (2007). Kolliyate Mafatih al-Jenan (A. Mousavi Damghani & H. Ostad Wali. Tehran. (In Persian).
Rabbani, M. (2006). Sabk shenasie Rejal al-Hadith. Qom: Markaze Feqhie A.emmeye Athar (AS). (In Persian).
Rahman  Setayesh, M. (2005). Manabee Aslie Rejale shia. Author: M. R. Jadidi Nejad. Qom: Mosseseye Elmi Farhanghiye Dar al-Hadith, Sazmane chap va Nashr. (In Persian).
Saleh Muallem, M. (2005). Osoul Elm ol rejal bayn al nazaryato va altatbig. Moassesat Al-Mohbein. (In Persian).
Shushtari, M. (1989). Qamoos Al-Rejal. Researcher: Moasseseye al nashrol eslami. Qom: al nashrol eslami. (In Persian).
Tafreshi, M. (1998). Nad al-rijal. Qom: Institute of Mo-asese Alulbayt li-ihya- al-turath.
Tostari, M. (1989). Qamoos Al-Rejal. Qom: Moassesat al nashr ol eslami. (In Persian).
Tusi, M. (1999). Fehreste kotob al shia va osoulehem va asmao almosanefin va ashabol osoul. Scholar and proofreader: A. Tabatabai. Qom: Maktabat Al-Mohageg Tabatabai. (In Persian).
-----------. (1994). Rejal Al-Tousi. Researcher: J. Qayyumi Esfahani. Qom: Moassesat al nashr ol eslami. (In Persian).
-----------. (2005). Tahzib al-Ahkam. New edition. Beirut: Moassesat Al-Alami. (In Persian).
-----------. (1986). Tahzib al-Ahkam. Edited by: M. Akhundi. Compiled by: A. Akhundi. Researcher and commentator: H. Khorsan. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyya. (In Persian).
-----------. (1999). Al-Fehrest. edited by: A. Molavi va Gh. Qadir Molavi. Author: M. Feiz Kashani & H. Helli. (In Persian).
-----------. (1984). Al-Istebsar Fima Akhtalf Men Al-Akhbar. Proofreader: M. Akhundi. Attention: A. Akhundi. Researcher: H. Khorsan. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyya. (In Persian).
Vaez Javadi, M. (2003). Phalsafeye ziyart va aiene an. Edited by: A. Eslami. Qom: esraa. (In Persian).
Ziya abadi, S. (1981). Hajj Barnameye takamol. Tehran: Darol-Kotob al-Islami. (In Persian).