تحلیل محتوایی روایات ابواب نادر و نوادر الکافی و شناخت ملاک‌های مرحوم کلینی ذیل باب‌های پیش‌گفته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری گروه علوم و قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

یکی از سبک‌های مهم نگارش احادیث در پنج قرن نخست هجری، «نوادرنویسی» بوده است. این پژوهش درصدد است ملاک‌های مرحوم کلینی را برای قرار دادن روایات، ذیل ابواب نادر یا نوادر الکافی بداند؛ با این هدف که از نوع روایات ابواب نام‌برده رفع ابهام، و به مراد کلینی از عنوان «باب نادر یا نوادر» نزدیک شود. ازاین‌رو، این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی و رویکردی توصیفی‌تحلیلی، به تحلیل محتوایی روایات ابواب نادر و نوادر و مقایسۀ‌ آن‌ها با دیگر روایات کتب اصول، فروع و روضه پرداخته و به این دستاورد رسیده است که کلینی به اشتراک لفظی عنوان «نوادر» در عصر خود واقف بوده و با قرار دادن ترکیبی از «انواع» روایات ذیل ابواب پیش‌گفته ازجمله احادیث مستدرک، متفرق و پراکنده، مرسلات، شواذ، احکام استثنا شده و نیز روایاتی از نوع طرائف و غرائب که عمدتاً قواعد مختلف فقهی همچون قاعده قرعه و قضیةٌ فی الواقعه در آن دخیل بوده‌اند و مخالف نص قرآن یا سنت معصومینk یا در تعارض با نظر اجماع بوده‌اند و میان فقها غالباً نه لزوماً به عدم شهرت عملیه شناخته می‌شدند، در باب نادر یا نوادر جای داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Content Analysis of Traditions in the Chapters of 'Abwab Nader' and Nawādir in Al-Kāfī and Identification of Al-Kulaynī's Criteria in These Chapters"

نویسنده [English]

  • Maryam Hossein Golzar
PhD Graduate, Department of Quranic Sciences and Hadith, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

 Introduction
Like other traditions of hadith compilation, such as Musnad, Amālī, and Arba'in, the compilation of rare or exceptional traditions (Nawādir) was a well-established method among hadith scholars. Ibn Nadim (d. 380 AH) in al-Fihrist identifies 82 compilers of Nawādir across various fields (Ibn Nadim, 1343 AH, entire work), while Najāshī (d. 450 AH) lists 194 (Najashi, 1394 AH, entire work), and Sheikh Agha Buzurg Tehrani (d. 1389 AH) mentions 272 authors (Agha Bozorg Tehrani, 1398 AH, Vol. 24: 318-350). This historical survey reveals that Nawādir-writing was not only prominent in hadith but also in medicine, astronomy, philosophy, literature, and other sciences, and was even common among Sunni scholars. During the second and third centuries AH, independent books titled Kitab al-Nawādir were first compiled. In the following centuries, this tradition evolved, with sections in larger works dedicated to “rare” chapters (Bāb Nādir or Bāb Nawādir). This approach culminated in the Shiite al-Kāfī, where 706 Nawādir traditions are present, while later works like Man Lā Yahḍuruhu al-Faqīh contain 263 such accounts. The decline in Nawādir-writing became apparent by the fifth century AH, as seen in Shaykh Ţūsī's Tahdhibayn, which contains only 29 traditions under Bāb al-Nawādir in the chapters on Jihād. This study thus seeks to understand what type of traditions al-Kulaynī selected for Bāb Nādir or Bāb Nawādir in al-Kāfī, providing insight into his intention behind these chapter titles.
Materials and Methods
This article is an extract from the author’s doctoral dissertation. To identify the types of traditions included by al-Kulaynī in Bāb Nādir or Bāb Nawādir of al-Kāfī, a multi-method approach was essential. Thus, the methodological section lists all relevant techniques, though not all were applied within this article, as some were foundational in its writing. This research, through a library-based documentary approach with a descriptive-analytical methodology, offers a content analysis of traditions in the Bāb Nādir and Bāb Nawādir chapters, comparing them within and with traditions in al-Kāfī’s foundational, practical, and supplementary sections. Such analysis aids in confirming or refuting early scholarly hypotheses regarding Bāb Nādir or Bāb Nawādir. Furthermore, it uncovered diverse approaches by al-Kulaynī, revealing both jurisprudential and theological concerns in Nawādir chapters that were debated in his time. Due to the limitations of article length in research journals, it was not feasible to include all findings in this article, suggesting the need for further publication.
Another methodology used was to tally and analyze the number of Nādir and Nawādir traditions in al-Kāfī, identifying chapters with dense thematic or numerical concentration. For instance, Furū' al-Kāfī has the highest frequency, with 569 out of 706 traditions, followed by Usūl al-Kāfī, which has 61 traditions under Bāb Nawādir, including Kitab Faḍl al-Qur’an, Faḍl al-'Ilm, Kitab al-Tawhīd, and Kitab al-'Asharah. This statistical overview clarifies the article’s methodological approach. Additionally, comparing select traditions in independently titled Kitab al-Nawādir with traditions in Bāb Nādir or Bāb Nawādir chapters in al-Kāfī, Man Lā Yahduruhu al-Faqīh, and Tahdhib al-Ahkām further provided new leads, highlighting distinctions or similarities among authors’ criteria in compiling these traditions. The culmination of these efforts led to the writing of this article.
Results and Findings 
The findings of this research on Nawādir have been categorized into two main sections. First, a historical linguistic analysis of the term Nawādir from the perspective of early lexicographers, and second, an exploration of the scholarly views of al-Kulaynī, one of the prominent Shiite hadith scholars, on the terms Nādir or Nawādir, including specific legal examples and typological analysis. This section concludes with a synthesis of the linguistic and hadith scholars' interpretations of the term.
The historical-linguistic analysis of Nādir and Nawādir, and the resulting diversity in meanings, indicates that most lexicographers did not limit themselves to a single definition. Rather, they acknowledged its polysemy, assigning six meanings. Early lexicographers of the first five centuries AH, such as al-Farāhīdī (d. 175 AH), Ibn Duraid (d. 321 AH), Ibn Fāris (d. 329 AH), and al-Rāghib al-Isfahānī (d. 502 AH), often attributed meanings like 'omission or exclusion' to Nawādir. Other meanings include the unusual or rare nature of content, as per Ibn Duraid and Ibn Manzūr (d. 711 AH); the concept of scattered yet collectively gathered items, as noted by Khalīl ibn Ahmad (d. 175 AH); and interpretations requiring clarification or elaboration, according to al-Rāghib. Additionally, Nawādir was often associated with unique or rare items, a meaning supported by Jawhari (d. 393 AH). Contemporary scholar Azarnūsh further described Nawādir as exceptional traditions, witty anecdotes, or exceptional cases.
The content analysis of traditions in the chapters Bāb Nādir and Bāb Nawādir shows that these chapters contain a significant diversity of tradition types. Al-Kulaynī appeared fully aware of the polysemous meanings of Nawādir and included any tradition in these chapters that was either contradictory to the Qur'an and the teachings of the Imams (as), or contentious between Shiite and Sunni jurisprudential or theological views. He also placed authentic yet less commonly cited traditions in these sections. These often fall under traditions of peculiar and unusual rulings, including unique legal principles like case-based rulings or the rule of drawing lots. Additionally, the sections Bāb Nādir and Bāb Nawādir in al-Kāfī feature supplementary traditions, or mustadrakat, omitted or rare items, and traditions that had not gained scholarly consensus. Notably, Bāb Nādir typically includes authentic yet non-consensual traditions that, in some cases, al-Kulaynī himself may not have endorsed, while Bāb Nawādir contains supplementary traditions on diverse topics that generally found practical application.
Conclusion 
The analysis of traditions in the Bāb Nādir and Bāb Nawādir chapters in al-Kāfī, as well as comparisons with similar chapters in other sections, indicates that al-Kulaynī was well aware of the term Nawādir’s synonymous usage during his era. By incorporating a "combination of various types of traditions"—including mustadrikāt and zīyādāt, rare and scattered traditions, shādh traditions, Exceptions to the rules and also ṭarā'if and gharā'ib traditions—under Bāb Nādir and Bāb Nawādir, he strategically included accounts that contrasted with Quranic text or the teachings of the Imams (as), were at odds with consensus, or represented diverging views between Shiite and Sunni perspectives. This also encompassed traditions that lacked widespread acceptance or dealt with unique legal principles, such as the rule of drawing lots and case-based rulings, justifying their placement under these chapters. The primary focus of this article is on the jurisprudential examples in al-Kāfī, while the theological traditions in the Bāb Nawādir will be addressed in a separate paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kulaynī
  • al-Kāfī
  • Bāb Nawādir
  • Conflict
  • Diverse jurisprudential principles
 قرآن کریم.
آذرنوش، آذرتاش. (1379ش). فرهنگ معاصر عربی به فارسی. چ5. تهران: نشرنی.
آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن. (1398ق). الذریعة من تصانیف الشیعه. بیروت: دارالاضواء.
ابن‌ادریس، محمد بن احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. تحقیق حسن بن احمد موسوی و ابوالحسن بن مسیح. قم: انتشارات اسلامی حوزۀ علمیه.
ابن‌‌‌بابویه، محمد بن ‌‌علی ‌‌بن ‌‌الحسین. (1410ق). من لایحضره الفقیه. تصحیح علی‌‌اکبر غفاری. قم:مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربی. (1385ق). دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام.قم: مؤسسه آل البیتk.
ابن‌درید، محمد بن ‌حسن. (1988م). جمهرة اللغة. چ1. بیروت: دارالعلم للملایین.
ابن‌فارس، احمد بن فارس. (1404ق). مقاییس اللغة. محقق محمد عبدالسلام هارون. چ1. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌منظور، محمد ‌بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. چ2. بیروت: دار صادر.
ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق. (1343ش). الفهرست. ترجمۀ رضا تجدد. تهران: بی‌نا.
احمدی فقیه (یزدی)، محمدحسن. (1369ش). فواید رجالی در آثار امام خمینی. کیهان اندیشه، شمارۀ 29، 56ـ65.
امیری، دادمحمد. (1396ش). بررسی مستندات قرآنی و روایی قاعدۀ قرعه. نشریۀ اندیشۀ قرآنی، شمارۀ 7، 21ـ42.
انفرادی، مرتضی، و رزمی، محسن. (1398ش). واکاوی ادله و اثبات جواز شکنجه در اسلام. مجلۀ فقه و تاریخ تمدن، شمارۀ 3، 38ـ48.
بستانى، فؤاد افرام. (1364ش). منجد الطلاب. تهران: اسماعیلیان.
بهجتی، احسان. (1388ش). بررسی تعارض قاعدۀ قرعه با اصول عملیه. نشریۀ بلاغ مبین، شمارۀ 17 و 18، 105ـ114.
پاکتچی، احمد. (1388ش). تاریخ حدیث. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقt. 
جوهری، اسماعیل ‌‌بن ‌حماد. (1407ق). صحاح اللغة. تحقیق احمد عبدالغفور عطار، چ1. بیروت: دارالعلم للملایین.
حر عاملی، محمد ‌بن حسن. (1384ش). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة.قم: مؤسسة آل البیت.
حسین‌‌گلزار، مریم و دیگران. (1397ش). معناشناسی تاریخی مفهوم نوادر و ابهام‌زدایی از آن با بررسی موردی باب النوادر کتب اربعه. مطالعات قرآن و حدیث دانشگاه امام صادقt، شمارۀ 23، 199ـ 224، 10.30497/QURAN.2019.2393.
راغب اصفهانی، حسین‌‌ بن ‌‌محمد. (1374ش). مفردات الفاظ القرآن. تهران: مرتضوی.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1392ش). الوسیط فی اصول الفقه. ترجمه و شرح عباس زراعت. تهران: جنگل: جاودانه.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1423ق). کلیات فی علم الرجال. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
سرخه‌‌ای، احسان. (1394ش). کاربرد حدیث و روایت در فهرست و رجال پیشینیان. علوم حدیث، 20(76)، 93ـ119.
سرخه‌‌ای، احسان. (1395ش). کاربرد له روایات در فهرست شیخ طوسی و ارتباط آن با کتب نوادر. علوم حدیث، 21(81)، 98ـ125.
سیدزاده ثانی، سید مهدی و دیگران. (1396ش). شکنجه در موارد اضطرار از منظر قرآن کریم. نشریۀ قرآن، فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ 12، 7ـ38.
سیوطی، عبدالرحمن‌ بن ابی‌بکر. (1418ق). المزهر فی علوم اللغة وأنواعها. ضبطه و صححه فؤادعلی منصور. بیروت: دارالکتب العلمیه.
شبیری زنجانی، سید محمدجواد. (1376ش). نوادر احمد‌ بن محمد‌ بن عیسی اشعری. آینۀ پژوهش، شمارۀ 46، 23ـ26.
 شرقی، محمدعلی. (1366ش). قاموس نهج البلاغه. تهران: دارالکتب الاسلامیه. 
شوشتری، محمد‌‌تقی. (1410ق). قاموس الرجال. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
صدر، سید حسن. (1413ق). نهایة الدرایه. تحقیق ماجد الغرباوی. بی‌جا: نشر المشعر.
طریحى، فخرالدین ‌‌بن محمد. (1375ش). مجمع البحرین. تصحیح احمدحسینى اشکورى. تهران: مرتضوی.
 طوسی، محمد بن حسن. (1426ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. بیروت: مؤسسة الاعلمی.
 طوسی، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت-لبنان: دارالکتاب العربی.
طوسی، محمد بن حسن. (1435ق). تهذیب الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
فراهیدى، خلیل‌ بن احمد. (1409ق). کتاب العین. الطبعة الثانیة. قم: نشر هجرت.
فرهودی‌نیا، حسن. (1389ش). تعارض بینه و اقرار در جرم قتل عمد. نشریۀ فقه و حقوق اسلامی، شمارۀ ۱، 163ـ174.
قاسم‌پور، محسن، و علی‌‌اکبریان، مجتبی. (1396ش). النوادر اشعری مصدر حدیثی الکافی کلینی. مطالعات فهم حدیث، شمارۀ 7، 9ـ33، JR-MfHy-4-1-1001.
قزوینی، خلیل بن غازی. (1387ش). الصافی فی شرح الکافی. تحقیق محمدحسین درایتى و حمید احمدى جلفایى. قم: دارالحدیث.
کرجی، علی. (1380ش). قضیةٌ فی واقعه. نشریۀ فقه، شمارۀ 27 و 28، 188ـ240.
کلینى، محمد بن‌‌ یعقوب. (1395ش). الکافی. اهتمام محمدحسین درایتی. قم: دارالحدیث.
مازندرانی، محمدصالح. (1388ش). شرح فروع الکافی. تحقیق محمدجواد محمودی و محمدحسین درایتی، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1363ش). مرآة العقول فی شرح اخبار الرسول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی. (1406ق). روضة المتقین فی شرح اخبار الائمة المعصومین. تحقیق و تعلیق اشرف علی. قم: بنیاد فرهنگ اسلامی حاج محمدحسین کوشانپور.
محامد، علی. (1385ش). بررسی قاعدۀ عدل و انصاف و آثار آن. نشریۀ پژوهش‌های فلسفی کلامی، شمارۀ 2، 235ـ270.
مدیرشانه‌‌چی، کاظم. (1381ش). درایة الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
معارف، مجید. (1388ش). تاریخ عمومی حدیث با رویکرد تحلیلی. چ10. تهران: کویر.
مؤذن‌زادگان، حسن علی. (1379ش). اصول دادرسی کیفری از دیدگاه امام علیt. نشریۀ مصباح، شمارۀ 34، 25ـ40.
نجاشی، احمد بن ‌‌علی. (1394ش). رجال النجاشی. تحقیق محمدباقر ملکیان. قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
نجفی جواهری، محمدحسن‌ بن باقر. (1363ش). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. تحقیق ابراهیم سلطانی نسب. بیروت-لبنان: دار احیاء التراث العربی.
References 
The Holy Quran.
Ahmadi Faqih (Yazdi), M. (1990). Rijal Benefits in the Works of Imam Khomeini. Kayhan Andisheh, No. 29, 56-65. [ In Persian]
Amiri, D. (2017). An Investigation of Quranic and Hadith-Based Evidence for the Rule of Lot. Journal of Quranic Thought, No. 7, 21-42. [ In Persian]
Aqa Bozorg Tehrani, M. (1977). al-Dhari’ah ila Tasanif al-Shia. Beirut: Dar al-Adwa. [ in Arabic]
Azarnoush, A. (2000). Contemporary Arabic-Persian Dictionary, 5th ed. Tehran: Nashreni.[ in Arabic]
Behjati, E. (2009). An Examination of the Conflict of the Rule of Lot with Practical Principles. Journal of Blagh Mubin, No. 17 & 18, 105-114. .[ In Persion]
Bustani, F. (1985). Munjed al-Tullab. Tehran: Isma'ilian. .[ In Persion]
Enfardi, M. & Razmi, M. (2019). Examining Evidence and Proving the Permissibility of Torture in Islam. Journal of Fiqh and Civilization History, No. 3, 38-48. [ In Persian]
Farahidi, Kh. (1988). Kitab al-'Ayn, 2nd ed. Qom: Hijrat Publishing. [In Arabic]
Farhoodi Nia, H. (2010). Conflict between Confession and Admission in Intentional Homicide Cases. Journal of Islamic Jurisprudence and Law, No. 1, 163-174. [In Persian]
Hossein Golzar, M. et al. (2018). Semantic Analysis of the Historical Concept of Nawādir and Its Clarification through a Case Study of the Nawādir Chapter in the Four Books. Quran and Hadith Studies, Imam Sadiq University, No. 23, 199-224, DOI: 10.30497/QURAN.2019.2393. [ In Persian]
Hurr Amili, M. (2005). Wasa’il al-Shia ila Tahsil Masa’il al-Sharia. Qom: Ahl al-Bayt Institute. [In Arabic]
Ibn Babawayh, M. (1989). Man La Yahduruhu al-Faqih. Edited by Ali Akbar Ghafari. Qom: Islamic Publishing Institute affiliated with the Association of Scholars. [in Arabic]
Ibn Duraid, M. (1988). Jamhara al-Lugha, 1st ed. Beirut: Dar al-Ilm lil-Malayin. [ in Arabic]
Ibn Faris, A. (1983). Maqayis al-Lugha, edited by Muhammad Abd al-Salam Harun. 1st ed. Qom: Islamic Media Center. [In Arabic]
Ibn Hayyun, N. (1965). Da'a'im al-Islam wa Dhikr al-Halal wa al-Haram wa al-Qada wa al-Ahkam. Qom: Ahl al-Bayt Institute.[ in Arabic]
Ibn Idris, M. (1989). al-Sara’ir al-Hawi li-Tahrir al-Fatawa. Edited by Hassan ibn Ahmad Mousavi and Abu al-Hassan ibn Masih. Qom: Islamic Publications of the Seminary. [ in Arabic]
Ibn Manzur, M. (1993). Lisan al-Arab, 2nd ed. Beirut: Dar Sader. [In Arabic]
Ibn Nadim, M. (1964). al-Fihrist. translated by Reza Tajaddud. Tehran: Bina.[ In Persian]
Jawhari, I. (1986). al-Sihah fi al-Lugha. edited by Ahmad Abd al-Ghafoor Attar, 1st ed. Beirut: Dar al-Ilm lil-Malayin. [In Arabic]
Karaji, A. (2001). A Case Study on Practical Principles. Journal of Fiqh, No. 27 & 28, 188-240. [In Persian]
Kulaynī, M. (2016). al-Kāfī. revised by Muhammad Hossein Darayati. Qom: Dar al-Hadith. [In Arabic]
Ma'aref, M. (2009). General History of Hadith with an Analytical Approach, 10th ed. Tehran: Kavir. [In Persian]
Majlisi, M. (1984). Mirat al-Uqul fi Sharh Akhbar al-Rasul. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah. [In Arabic]
Majlisi, M. (1985). Rawdat al-Muttaqin fi Sharh Akhbar al-A'immah al-Ma'sumin. edited and annotated by Ashraf Ali. Qom: Haj Mohammad Hossein Koushanpour Cultural Foundation. [In Arabic]
Mazandarani, M. (2009). Sharh Furu' al-Kāfī. edited by Mohammad Jawad Mahmoudi and Mohammad Hossein Darayati. Qom: Dar al-Hadith. [In Arabic]
Mo'addenzadegan, H. (2000). Principles of Criminal Procedure from Imam Ali's Perspective. Journal of Misbah, No. 34, 25-40. [In Persian]
Modir Shanichi, K. (2002). Dira' al-Hadith. Qom: Islamic Publications. [In Persian]
Mohamid, A. (2006). An Analysis of the Rule of Justice and Its Effects. Journal of Philosophical and Theological Research, No. 2, 235-270. [In Persian]
Najafi Javaheri, M. (1984). Jawahir al-Kalam fi Sharh Shara’i al-Islam, edited by Ebrahim Soltani Nasab. Beirut, Lebanon: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
Najashi, A. (2015). Rijal al-Najashi. edited by Mohammad Baqir Malekian. Qom: Bustan-e Ketab Institute. [In Arabic]
Pakatchi, A. (2009). History of Hadith. Tehran: Imam Sadiq University Press. [ In Persian]
Qasempour, M. & Aliakbarian, M. (2017). The Nawādir of al-Ash'ari as a Source in al-Kāfī by al-Kulaynī. Journal of Understanding Hadith Studies, No. 7, 9-33, JR-MfHy-4-1-1001. [In Persian]
Qazwini, Kh. (2008). al-Safi fi Sharh al-Kāfī, edited by Mohammad Hossein  Darayati and  Hamid  Ahmadi  Jelfayi. Qom: Dar al-Hadith. [In Persian]
Raghib al-Isfahani, H. (1995). Mufradat al-Fadh al-Qur’an. Tehran: Mortazavi. [In Arabic]
Sadr, S. (1992). Nihayat al-Diraya. edited by Majid al-Gharbawi. Publisher unknown: Nashr al-Mash'ar. [In Arabic]
Seyedzadeh Thani, S. et al. (2017). Torture in Cases of Necessity from the Quranic Perspective. Journal of Quran, Fiqh, and Islamic Rights, No. 12, 7-38. [ In Persian]
Sharqi, M. (1987). Qamus Nahj al-Balagha. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah. [In Arabic]
Shobiri Zanjani, S. (1997). Nawādir of Ahmad ibn Muhammad ibn Isa al-Ash'ari. Ayeneh Pezhuhesh, No. 46, 23-26. [ In Persian]
Shushtari, M. (1989). Qamus al-Rijal. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Arabic]
Sorkhai, E. (2015). Application of Hadith and Traditions in Early Catalogues and Rijal Works. Hadith Studies, 20(76), 93-119. [ In Persian]
Sorkhai, E. (2016). Usage of Nawādir Traditions in Shaykh Ţūsī’s Works and its Relation to Nawādir Books. Hadith Studies, 21(81), 98-125. [ In Persian]
Subhani Tabrizi, J. (2002). Kulliyat fi 'Ilm al-Rijal. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Arabic]
Subhani Tabrizi, J. (2013). al-Wasit fi Usul al-Fiqh. translated and annotated by Abbas Zera’at. Tehran: Jungle and Jawdaneh. [In Arabic]
Suyuti, A. (1997). al-Muzhir fi 'Ulum al-Lugha wa Anwa'iha. edited and revised by Fu'ad Ali Mansur. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. [In Arabic]
Toreyhi, F. (1996). Majma' al-Bahrain. edited by Ahmad Hosseini Ashkouri. Tehran: Mortazavi. [In Arabic]
Ţūsī, M. (2005). al-Istibsar fi ma Ikhtalafa min al-Akhbar. Beirut: al-A'lamiyyah Institute. [In Arabic]
Ţūsī, M. (1979). al-Nihayah fi Mujarrad al-Fiqh wa al-Fatawa. Beirut, Lebanon: Dar al-Kitab al-Arabi. [In Arabic]
Ţūsī, M. (2013). Tahdhib al-Ahkam fi Ma’rifat al-Halal wa al-Haram. Beirut: al-A'lamiyyah Institute. [In Arabic]