بازخوانی حدیث اقتدا و اهتدا

نویسنده

مرکز تخصصی تفسیر حوزه علمیه قم

چکیده

بی‌شک مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در باورها، بینش‌ها، رفتار و گفتار مسلمانان، سخنان پیامبر(ص) است. در کنار این عامل مهم، نوع برداشت‌ها از سخن، سیره و سنت آن حضرت نیز موجب گردید تا فرقه‌ها و نحله‌های متعددی پدید آید. حدیث اقتدا و اهتدا زیربنایی‌ترین اصل را در ایجاد سازگاری میان این برداشت‌های متنوع و متغایر برای اهل ‌سنت تشکیل می‌دهد. در پرتو این بینش، تمسک به هر یک از صحابیان روا شمرده شده و سخن و سیره آنان را به سان سخن و سیره نبوی ارزشمند خواهد ساخت. نتیجه قهری ‌چنین بینشی، التزام به نوعی پلورالیسم درون دینی در محدوده قول و عمل صحابه خواهد بود؛ مسئله‌ای که راه را بر روی فتاوی و منقولاتِ گاه متناقض گشوده است. نویسنده این مقاله با توجه به اهمیت این موضوع، حدیث اقتدا و اهتدا را بازخوانی و در دو بخش بررسی کرده است. در بخش نخست، متن و سند حدیث را در منابع مختلف سنی و شیعی مورد ارزیابی علمی قرار داده و پس از کتاب‌شناسی لازم، تفاوت‌های متنی حدیث را یادآور شده و در ادامه به اَسناد و طرق مختلف حدیث را مورد توجه کرده و چنین نتیجه گرفته است که صدور این حدیث با مشکل جدی روبه‌رو است. در بخش دوم، دلالت و محتوای حدیث را کاویده و روشن ساخته است که پیام این حدیث با مدلول بسیاری از روایات سخت ناهمخوان است و بینش منصفانه، اجازه پذیرش چنین حدیثی را نمی‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A new Reading of “Following and guidance” Tradition:

نویسنده [English]

  • Muhammad Faker Maybodi
چکیده [English]

No doubt one of the most important effective factors in the beliefs, views, conduct and discourses of Muslims is the speech of the holy Prophet. Beside this important factor, the way the speeches, life history and tradition of the Prophet are interpreted and conceived has caused the emergence of different sects and denominations. “Following and guidance” tradition, for Sunni people, constitutes the most essential and fundamental principle that brings together those differing and conflicting interpretations. According to this view, following any of the companions is permissible, which makes their speeches and conduct as valuable as the speeches and conduct of the holy Prophet. The invariable outcome of such a view is the acceptance of a kind of religious pluralism concerning the companions’ speeches and deeds, an issue that leads sometimes to contradictory personal judgments. Considering the importance of the subject, the writer of this article has a new reading of the “following and guidance” tradition which he discusses in two parts. In the first he tries to objectively evaluate the text and the documents of the tradition and after surveying the necessary books and references he considers the important textual variations of the tradition. He goes on to discuss the different documents and ways this tradition has been related, which make the authenticity of this tradition almost impossible. In the second part, he studies the significance and the content of this tradition and explains that the message of this tradition is hardly compatible with the meaning of many other traditions, and a fair judgment makes the acceptance of such a tradition impossible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunni
  • Companions
  • stars
  • Following and Guidance