انواع و جایگاه روایات بیانگر مکی و مدنی در تفسیر قرآن

نویسنده

دانشگاه کاشان

چکیده

یکی از دانش‌هایی که قرآن‌پژوهان و حدیث‌شناسان به آن پرداخته‌اند، موضوع مکی و مدنی بودن آیات و سور قرآنی است. شناخت این علم منوط به دو چیز است؛ نخست بهره‌گیری از روایات معتبر تفسیری و دیگر آگاهی از سیاق و قراین مضمونی سور قرآنی. قابل انکار نیست که دست‌یابی به فهم واقع‌بینانه‌تر از قرآن و تشخیص بهتر ناسخ و منسوخ در کنار دیگر فواید، از اهداف شناخت مکی و مدنی به شمار می‌آید. یکی از نکات مهم در موضوع روایات ناظر بر مکی و مدنی، وجود احادیث متعارض است که با توجه به آن، عالمان متقدم و متأخر در تعیین آن‌ها دو راه در پیش گرفته‌اند. پژوهشگران گذشته، معیار ترجیح روایت را برگزیده، اما معاصران بیشتر تلاش کرده‌اند بین مدلول‌های قرآنی و واقعیت‌های تاریخی ارتباط برقرار سازند و به لحاظ معیار مضمونی، مکی و مدنی را تعیین نمایند. نگارنده بر این باور است گرچه بین این قبیل روایات تعارض وجود دارد، راه برون‌رفت از آن‌ها، توجه به معیارهای مضمونی و سیاق آیات و نیز استفاده از روایات معتبر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kinds and Significance of the Traditions Indicating the Meccan or Medinite Origin of the Verses in the Interpretation of the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Mohsen Qasempour
چکیده [English]

One of the fields that has occupied the attention of the students of Quranic studies and tradition is the Meccan or Medinite origin of the verses and Suras of the holy Quran. This science is dependent on two things: employing reliable interpretative traditions and knowing the style and context of the Suras of the holy Quran. Evidently one of the purposes of knowing the Meccan and Medinite origin of the verses, besides other things, is to reach a more realistic understanding of the Quran and know better the abrogating and abrogated verses. Moreover, one of the important reasons of the study of the Meccan or Medinite traditions on the verses of the Quran is the existence of conflicting traditions, which early and recent scholars have followed two ways to determine. Earlier scholars have chosen the criterion of the priority of the traditions, but modern scholars have mainly tried to establish a relationship between the meanings of the Quran and historical facts, and in respect of content determine the verses of Meccan and Medinite origin. The author of this article maintains that though such traditions are in conflict with each other, the problem may be solved by considering the standards of content and style of the verses and also using reliable traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meccan and Medinite
  • interpretative traditions
  • Authenticity