بررسی متنی و سندی روایت شَدِّ رِحال

نویسنده

دانشگاه کاشان

چکیده

در فرهنگ اسلامی، سفر، به‌ویژه گونه عبادی و زیارتی آن، به عنوان بخشی مهم از زندگی دینی تلقی گردیده و سکونت و اقامت در یک مکان، به‌خصوص آنگاه که دین و دنیای انسان در خطر و تنگنا قرار گیرد، مطلوب قلمداد نشده است. علاوه بر حدود سی آیه قرآنی که به سیر و سفر در آفاق و انفس و سرزمین‌های مختلف و عبرت‌گیری و تجربه‌اندوزی سفارش می‌کنند، در جوامع حدیثی، روایات بسیاری، درباره آداب، احکام و انواع سفر، آثار، نتایج و انواع سفر و سیره پیشوایان رسیده است. در برابر این همه پافشاری و اهتمام، روایاتی نیز هرچند معدود، موجب بروز پرسش و شبهه در باب برخی سفرها گشته که مهم‌ترین آن‌ها، روایت شدّ رحال است که با چند تعبیر، و عمدتاً در منابع روایی اهل سنت نقل شده است. بنا به ظاهر حدیث «لا تُشَّدُّ الرِّحالُ اِلا اِلی ثَلاثَهِ مَساجِدَ»، بار سفر بستن تنها برای سه مسجد (مسجدالحرام، مسجدالنبی و مسجدالاقصی) مجاز است و برخی از آن، عدم فضیلت یا حتی عدم جواز سفر به مساجد و اماکن دیگر را برداشت کرده‌اند. در این مقاله، در جهت نقد این روایت و دلالت ادعا شده برای آن سعی شده، تا با بررسی احتمالات مختلف معنایی و بررسی صدور و سند آن، ضمن روشن شدن ضعف سندی ثابت شود که حتی با فرض صحت سند، تنها افضلیت و ارزش والاتر مساجد سه‌گانه نسبت به سایر مساجد به عنوان مقصد سفر، از آن برداشت می‌شود، نه حرمت یا کراهت و یا حتی عدم ثواب برای سایر سفرهای عبادی و زیارتی، و یا سایر سفرهایی که با نیت طلب دانش یا دیدار نیکان و یا گردشگری و سیر در طبیعت و جوامع صورت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Textual and Documentary Investigation of a Hadith on Pilgrimage

نویسنده [English]

  • Mostafā Abbāsi Moghaddam
چکیده [English]

Journey, especially for the sake of pilgrimage, is supposed to be a significant part of religious life. From religious perspective, when your religious and mundane life is in danger, it is not recommended to stay in one place. Almost 30 verses in Quran appreciate world and ego trip and also command people to learn from their travelling experiences and lessons. Furthermore, there are many hadiths about traveling rites, effects, results, and different kinds of traveling. Few hadiths call some types of journey into question the most significant of which being about pilgrimage. The hadith is interpreted in different ways, especially in Sunni sources. According to the appearance of this hadith, “One should take a religious journey to only three mosques”, People may travel only to three mosques (the Sacred Mosque, Prophet’s Mosque and Al-Aqsa Mosque). Some scholars argue that regarding this hadith, people are not allowed to travel to other mosques and places. Examining this hadith and investigating different semantic possibilities and evidences about this hadith, the present study proves the lack of enough evidence for it. Moreover, the consequences of this study confirm that even if there were enough evidences to prove the accuracy of this hadith, it shows the advantage and priority of these three mosques over others instead of rejecting benefits of other journeys.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Journey
  • Hadith of Journey for Pilgrimage
  • Critique and Study of a Narration
  • Three Mosques