بازیابی منابع تفسیر قمی

نویسندگان

دانشگاه قم

چکیده

یکی از مهم ترین ویژگی های میراث شیعه، مکتوب بودن آن است. احادیث ولوی و نبوی از زمان صدور از رهگذر کتاب ها و اصول شیعیان به نسل های پسین منتقل می شد، تا اینکه از سوی نویسندگان جوامع حدیثی، به‌ویژه صاحبان کتب اربعه، تدوین و تبویبی منقّح یافت و از آن زمان، منابع و مصادرِ کهن اندک اندک به دست فراموشی سپرده شد. امروزه نیز از راه های گونه گون، به‌ویژه استفاده از فهارس نجاشی و طوسی و... می توان این مصادر کهن را بازسازی کرد. پژوهش پیش رو با استفاده از این راهکار، منابع تفسیر قمی را بازسازی کرده است. این تفسیر یکی از مهم ترین منابع تفسیر مأثور شیعه است، با وجود این، در انتساب تفسیر موجود به علی بن ابراهیم، چند و چون هایی وجود دارد. در این مقال کوشیده ایم با استفاده از نتایج بازسازی منابع، مناطق دریافت آن ها، اعتبار برخی مآخذ کتاب و نویسندگان آن ها از دیدگاه رجالیان متقدم و خط مشی فکری نویسنده تا حدودی روشن گردد و قراینی دقیق تر برای بررسی انتساب تفسیر موجود و شناخت نویسندۀ اصلی آن به دست داده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Restoring Resources of the Tafsir Al-Qomi

نویسندگان [English]

  • Mohammad Kāzem Rahmān Setāyesh
  • Roohollāh Shahidi
چکیده [English]

  One of the most significant characteristics of Shia heritage is said to be the fact that it is provided in written discourse. From their outset, Hadiths that are attributed to Prophet and Imams have always been conveyed to the next generation through books and Shia’s principles. Then, Authors of Hadith bookss, especially writers of The Four Books, gathered them together and provided a written script of them so that the old sources were gradually forgotten. Nowadays, these old sources may be restored via different processes, specifically using indexes of al- Najāshi, Tusi and etc. By applying this approach, the current study attempts to restore sources of Tafsir Al-Qomi. This exegesis is assumed to be one of the most important sources of Shai’s traditionary commentaries. Attribution of the Tafsir-e Al-Qomi to the Ali Ibn Ibrahim Al-Qomi is somehow doubted. Through employing the results of resource restoring, the present article sought to elucidate on the validity of sources and authors of the books from earlier authorities' view. The authors’ ideology has also been clarified to some extent. Meantime, attempts have been made to present precise evidences of knowing the real writer of aforementioned book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tafsir Al-Qomi Ali Ibn Ibrahim Qommi
  • Resources of Quranic interpretation
  • Shia Indexes
  • Tafsir Al-Masoor