آفریدگان یا پرورش یافتگان؟بررسی تحلیلی روایت «نحن صنایع الله و الخلق بعد صنایعنا»

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

از جمله روایات امامیه که نیازمند به بررسی است، توقیعی منسوب به حضرت حجت است. ضمن این روایت، عبارت «نحن صنایع الله و الخلق بعد صنایعنا» که عبارتی ثقیل و موهم غلو است، جلب نظر می کند. پژوهش حاضر در مسیر دست‌یابی به فهم شایسته از آن، در آغاز به بررسی سندی روایت دست یازیده و در مرحله بعد، با مراجعه به لغت و ادب عربی، معانی محتمل این عبارت را بررسی کرده است و با توجه به واژه کلیدی آن، یعنی لفظ «صنایع»ـ که در لغت به معانی «آفرینش، احسان و برگزیدن» و به طور التزامی به معنای «پرورش دادن» است ـ ارتباط معنای آن واژه را با اهل بیت، پیش رو نهاده است. آن گاه با بهره گیری از قواعد فهم حدیث، مقدار اعتبار این معانی را در ترازوی نقد قرار داده و در نهایت با ابطال معنای نخست از معانی پیش‌گفته، که موهم غلو و تفویض است، سه معنای معتبر از روایت را شناسانده، و در پایان، با ملاحظه سیاق و قراین متنی، آخرین معنا از معانی یاد شده را بر دیگر معانی رجحان داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An investigation of Hadith

نویسندگان [English]

  • Seyyed Kāzem Tabātabāei
  • Mortezā Arab
چکیده [English]

One of the Imami hadith required to be investigated is assumed to be a documentation attributed to Imam Mahdi. In this hadith, which is "We are sanāye' (creation/ beneficence/ and selection) of God and then people are creation/ beneficence/ selection of us" there appears to be a complicated and apparently vague phrase. The present study seeks to reach to a complete and proper understanding of this phrase. First, a document review of the narration is presented. In the next phase, Arabic literature and terminology are closely examined to detect possible definitions of this phrase. As the main keyword of this phrase, the Arabic term "sanaye'" is carefully analyzed in the subsequent stage. The results indicate that while explicit meaning of the Arabic word "sanaye'" is considered to be "creation, beneficence, and selection", its implicit meaning is found to be "training". Applying main rules of Hadith studies, the validity of these meanings are assessed and finally the first meaning is rejected and other three authentic meanings are proposed. The last presented meaning is preferred to other meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadith Studies
  • Creation
  • exaggeration
  • Submission