تنوع گونه‌های حدیث‌نگاری نزد ایرانیان قرن ششم

نویسندگان

چکیده

حدیث شیعه در قرن ششم، همزمان با حکومت دولت سلجوقیان در ایران، دوران فترت خود را میگذراند. سبک‌های جدید نگارشی در دوران فترت کمتر رخ می‌نمایاند. بنابراین تألیفات شیعه در دوران سلجوقیان کمتر از دوره‌های پیشین انجام شده است. گونه‌های نگارشی این دوران در میان شیعه شامل اربعین‌نگاری، مناقب‌نویسی، فضایل‌نگاری ائمه، کتاب‌های دعا، مزارنویسی و تداوم برخی سبکهای دوره‌های پیشین است. شاید اثر تخریبی سلجوقیان و هجوم اهل سنت به باورهای شیعی نیز در رویکرد مناقب‌نویسی مؤثر بوده باشد. دراین دوره غریب‌نویسی و شرح‌نویسی و نوشتن تفاسیر روایی نیز رواج داشته است.

قرن ششم در میان اهل سنت، دورۀ پردازش‌های تکمیلی و جانبی کتاب‌های حدیثی است. در این مرحله اطراف‌نگاری، تخریج‌نویسی، جامع‌نویسی(کتاب‌های فراگیر) و مرتب‌سازی کتاب‌های پیشینیان رواج داشته است. گونه‌های غریب‌نویسی و شرح‌نویسی بر متون دینی و امالی‌نویسی بین عالمان اهل سنت و عالمان شیعه مشترک است.

در این سده، حوزه‌های حدیثی متعددی در ایران فعال بوده‌اند. به نظر می‌رسد که فعالیت محدثان شیعه در حوزۀ ری نمود بیشتری دارد. حوزه‌های حدیثی اهل سنت نیز در بیشتر مناطق سنی‌نشین خراسان پررونق بوده است و شیعیان در بعضی از شهرهای خراسان، همانند سبزوار اکثریت داشتند. مبادلات حدیثی بین شیعه و اهل سنت نیز در این دوران دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Variety of Hadith Recording Styles of Iranian in 12th Century

چکیده [English]

In the sixth century, At the same time with the Seljuks Empire in Iran, the Shiite hadith spent their recess time.

New writing styles rarely emerge in in this period. Thus, Shiite hadith works in the Seljuks period are less than previous one. Shiite hadith written styles in this period include “recording Arba'in” (Forty Hadith), "recording Manaqib" “recording Imams's Faza'il", "prayer books" and "tombs books" and continuing some writing styles of previous periods. Perhaps the damaging effect of the Seljuks and the influx of sunni to shiite beliefs is effective on "recording Manaqib"

In the course "recording Gharib" and "recording explanation" and "traditional exegesis" had been common.

The 12th century is a time to carry out supplementary and lateral processes on hadith books by the Sunni scholars. In this period, "recording atraf", "recording takhrij", "recording jami" (comprehensive books) and organized the works of previous scholars. Description of the religious texts and recording amali were common styles between Shiite and Sunni scholars.

In this century, different hadith schools were active. It seems that the work of Shiite hadith is more conspicuous in Rey School. Sunni hadith schools were active in most parts of Khorasan and Shiites were the majority in some cities in Khorasan such as Sabzevar. Hadith exchanges between Shiites and Sunnis also be seen in this period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadith
  • Hadith Recording styles
  • Hadith schools
  • Iran
  • the 12th century