بررسی حجیت روایات با سند ضعیف و متن قوی با تأکید بر روایات «حجه الله»

نویسندگان

1 دانشگاه قم

2 دانشگاه معارف اسلامی

چکیده

بسیاری از روایات، به‌ویژه روایات غیرفقهی و از جمله روایاتی که دربارۀ «حجه‌الله» هستند، دارای سند مقبول نیستند، اما بسیاری از این روایات به‌دلیل قراین صحت از جمله قراین متنی، قابل ‌قبول هستند. نمی‌توان روایتی را که دارای متن صحیح هماهنگ با سایر روایات است یا به‌دلیل علوّ ‌متن قابل‌ جعل نیست، به‌دلیل ضعف سند کنار گذاشت و خود را از معارف آن بی‌بهره کرد. از جمله دلایل این نظریه می‌توان به سیرۀ ‌عقلا در حجیت چنین خبری و نیز روایاتی که دربر‌دارندۀ دستور امام معصومR به بررسی متنی است اشاره کرد. واقعیت‌های تاریخی تدوین حدیث شیعه و عدم راهیابی جعل‌های گسترده و سازمان‌یافته به آن نیز، اهمیت بررسی متنی را نسبت به بررسی سندی افزایش می‌دهند. در‌ روایات دربارۀ «حجه‌الله» که منظور تمام روایاتی است که دربارۀ رسول و امام معصوم است، هماهنگی با کلیات و هندسۀ معارف دینی، روایت مشابه با سند معتبر و نیز سندهای متفاوت در کتب مختلف از جمله قراین پرکاربرد برای اثبات صدور روایت از معصومR هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Verification of the Authenticity of Traditions with a Weak Isnad and Strong Matn; With an emphasis on "حجة الله" Traditions

نویسندگان [English]

  • Sayed Reza Moadab 1
  • MohammadAli Majd Faqihi 2
  • Roohollah Bahadori Jahromi 2
1 University of Qom
2 University of Sciences Islamic
چکیده [English]

Many traditions, especially non-jurisprudential traditions, including traditions about “Hojatollah", do not have a valid Isnad, But many of them are acceptable due to verifiable indications, including textual indications. It is not possible to exclude and abandon data of tradition that has the correct text in harmony with other traditions or tradition that cannot be counterfeited due to the strong text. Among the reasons for this theory, one can cite the wisdom of scholars as well as the traditions that contain the order of the Imam (pbuh) to study the text of the hadith. The historical facts in collection of Shia Hadith's and also staying immune of widespread and organized Forgery of Shia Hadith, increase the importance of textual review over Isnad review. In traditions about “Hojatollah”, harmony with the totality of the religious teachings, the same traditions with the authentic Isnad, as well as the different Isnads in different books, including the most widely used evidence to prove the Hadith of the Imam (pbuh).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hojatollah
  • Textual Review
  • Content Review
  • isnad Review
  • Text Strength

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. ابن بابویه، علی بن حسین، الامامة و التبصرة من الحیرة، چ1، قم: مدرسة الامام المهدیZ، 1404ق.
    3. ابن بابویه، محمد بن علی، الامالی، چ6، تهران: کتابچی، 1376.
    4. ــــــــ ، التوحید، چ1، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1398ق.
    5. ــــــــ ، عیون اخبار الرضاR، چ1، تهران: نشر جهان، 1378ق.
    6. ــــــــ ، کمال‌الدین و تمام النعمة، چ2، تهران: اسلامیه، 1395.
    7. ابن ابی‌الحدید، عزالدین ابو حامد، شرح نهج‌البلاغة، چ1، قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی، 1337ق.
    8. استادی، رضا، «روایات فصل الخطاب نوری»، علوم حدیث، شمارۀ 16، 1379، ص42ـ85.
    9. اکبرنژاد، محمدتقی، «سید کاظم یزدی و حجیت عمومی روایات شیعه»، فقه، شمارۀ 73، 1391، ص195ـ232.
    10. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الأصول، چ9، قم: مجمع الفکر الاسلامی‏، 1428ق.
    11. آخوند خراسانى، محمد کاظم بن حسین، کفایة الأصول‏، چ1، قم: مؤسسة آل البیتk‏، 1409ق.
    12. بهادری جهرمی، روح‌الله و روح‌الله مجد فقیهی، «مصداق‌شناسی آیۀ دابة الارض با توجه به روایات فریقین»، حدیث‌پژوهی، شمارۀ 18، 1396، ص207ـ238.
    13. ترابی شهرضایی، اکبر، پژوهشی در علم رجال، چ1، قم: اسوه، 1387.
    14. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، چ2، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی، 1410ق.
    15. حرانی، محمد بن حسن، تحف العقول، تصحیح علی‌اکبر غفاری چ2، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1363.
    16. حرّعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، چ1، قم: مؤسسة آل البیتk‏، 1409ق.
    17. خمینی، سید روح‌الله، تنقیح الأصول‏، تقریر حسین ‏تقوى اشتهاردى، چ1، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1418ق.
    18. ــــــــ ، کتاب البیع‏، چ1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1421ق.
    19. ــــــــ ، انوار الهدایة فی التعلیقة على الکفایة، چ2، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1415ق.
    20. خویی، سید ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئى‏، بی‌تا.
    21. ــــــــ ، مصباح الأصول، چ1، قم: مؤسسۀ احیاء آثار الامام الخویی‏، 1422ق.
    22. دلبری، سید علی، آسیب شناسی فهم حدیث، چ1، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1391.
    23. دیاری بیدگلی، محمدتقی و علیرضا کوهی، «بررسی مبنای امام خمینی در حجیت روایات فقهی و غیر فقهی»، کتاب قیم، شمارۀ 3، 1390، ص57ـ78.
    24. روحانی، سید صادق، فقه الصادقR، چ1، قم: دار الکتاب، 1412ق.
    25. سند، محمد، «جایگاه بحث مضمونی نسبت به بحث صدوری»، پژوهش‌های اصولی، شمارۀ 7، 1386، ص85ـ104.
    26. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، فقه الحج، چ2، قم: مؤسسۀ حضرت معصومهB، 1423ق.
    27. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد2‏، چ2، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی‏، 1404ق.
    28. طباطبایی، سید محمدکاظم، منطق فهم حدیث، چ1، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1390.
    29. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، چ1، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.
    30. طوسی، محمد بن حسن، العدة فی اصول الفقه، چ1، قم: علاقبندیان، 1417ق.
    31. ــــــ ، الغیبه، چ1، قم: دار المعارف الاسلامیه، 1411ق.
    32. ــــــ ، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407ق.
    33. عراقی، ضیاءالدین، نهایة الافکار، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
    34. علم الهدی، علی بن حسین، رسائل الشریف المرتضی، چ1، قم: دارالقرآن الکریم، 1415ق.
    35. کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- إختیار معرفة الرجال، چ1، مشهد: مؤسسۀ نشر دانشگاه مشهد، 1409ق.
    36. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
    37. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، چ1، قم: مؤسسه آل البیتk لأحیاء التراث، 1411ق.
    38. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه‏، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان‏، 1414ق.
    39. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چ1، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402ق.
    40. معماری، داود، مبانی و روش‌های نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه، چ1، قم: بوستان کتاب، 1384.
    41. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، چ6، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین بقم المشرفه‏، 1365.
    42. نصیری، علی، آشنایی با علوم حدیث، چ1، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم، 1382.
    43. نعمانی، ابن ابی زینب، الغیبه، چ1، تهران: نشر صدوق، 1397ق.
    44. نقی‌زاده، حسن و سعیده سادات موسوی‌نیا، «بررسی مصداق دابة الارض در روایات فریقین»، علوم حدیث، شمارۀ 53، 1388، ص72ـ89.
حدیث پژوهی
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21
21
شهریور 1398
صفحه 105-132

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار