همسنجی و تحلیل ساختار بیانی ادعای دیگری و پاسخ امام به آن در نهج‌البلاغه

نویسندگان

دانشگاه کاشان

چکیده

تحلیل ساختار از جمله شیوه‌های بررسی متون ادبی به شمار می‌رود؛ در این روش با تقسیم‌بندی متن مورد نظر بر اساس ساختار و علت استفاده از آن، به مطالعۀ متن پرداخته می‌شود. جستار پیش روی می‌کوشد با روش توصیفی‌تحلیلی، ضمن شناسایی و استخراج گفته و ادعای شخص دیگر دربارۀ امام علیR و عملکرد وی، ساختار و شیوۀ پاسخ ارائه‌شده از سوی آن حضرت را مورد دسته‌بندی قرار دهد و ارزیابی نماید؛ اینکه امیر سخن، ادعای دیگری در مورد خویش را چگونه و با چه شیوه‌ و لحنی نقل کرده است و پاسخ را با استفاده از چه ساختار بیانی و تکنیکی فرادید مخاطب قرار داده است تا وی به پوچ بودن ادعای مطرح‌شده مطلع شود و در مقابل، به حقانیت او حکم نماید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که امامR کوشیده تا جایی که ممکن است از لحاظ ساختاری، ادعای دیگری را ساده و غیر فنی ارائه دهد و در عوض، کلام خویش را با کاربست شگردهای متعدد بلاغی و به‌ویژه قسم، مستحکم و پرمایه سازد تا از رهگذر دخالت‌دهی آن شیوه‌های بیانی، به اقناع مخاطب کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison and analysis of the expressive structure of another claim and the answer of Imam (AS) to it in Nahj al-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Ali Najafi Ivaki
  • Marzieh Sadat Kadkhodaie
University of Kashan
چکیده [English]

Structure analysis is one of the ways to study literary texts. In this method, the text is divided to the structure and the reason for its use. The present study tries to identify and extract the words and claims of another person about Imam Ali (AS) and his actions, using a descriptive-analytical method To categorize and evaluate the structure and method of the answer provided by that Imam (AS). How he has quoted another claim about himself in a method and tone and what expressive and technical structure did the respondent use to answer that he would judge the absurdity of the allegation and, on the contrary, judge its legitimacy. The study shows that Imam (AS) tried to present another simple and non-technical claim as structurally as possible. Instead, he strengthens his words by using various rhetorical techniques, especially oaths, to help persuade the audience through the intervention of those means of expression.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balaghah
  • Sermons
  • Structure
  • Comparison
  • Claim
  • Imam's Answer

مراجع

  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، الطبعة الأولی، بیروت: دار الجیل، ۱۹۸۷م.
    3. ابوحاقة،‌ احمد، البلاغة والتحلیل الأدبی، الطبعة الأولی، بیروت-لبنان: دار العلم للملایین، 1988م.
    4. انصاری، ابن هشام، قطرالندی وبل الصدی، الطبعة الثالثة عشرة،‌ بی‌جا: بی‌نا، 1969م.
    5. ــــــ ، شذور الذهب، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
    6. تفتازانی،‌ سعدالدین، مختصر المعانی، الطبعة الخامسة،‌ قم: اسماعیلیان، 1430ش.
    7. حموی،‌ ابن حجة، خزانة الأدب و غایة الأرب، الطبعة الاولی، بیروت-لبنان: دار مکتبة الهلال، ‌1987م.
    8. الطیبی، حسین بن محمد، التبیان فی علم المعانی والبدیع والبیان، الطبعة الاولی، بی‌جا: عالم الکتب،‌ مکتبة النهضة العربیة، 1987م.
    9. بحرانی، کمال‌الدین میثم بن علی بن میثم، شرح نهج‌البلاغه، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1375ش.
    10. بخاری،‌ ابو عبدالله، الجامع الصحیح، بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
    11. حسومی، ولی‌الله و همکاران، «نگاهی تازه به فن سخنوری حضرت علیR در نهج‌البلاغه»، کتاب قیم، دورۀ چهارم، شمارۀ ۱۱، ۱۳۹۳ش، ص۱۵۳ـ۱۸۵.
    12. دشتی، محمد،‌ ترجمۀ نهج‌البلاغه، قم: چاپخانۀ بهمن، 1389ش.
    13. دخیل، علی محمدعلی، نهج‌البلاغه، بیروت: دار المرتضی، 2003م.
    14. زیتونی، لطیف، معجم مصطلحات نقد الروایة، لبنان: دار النهار للنشر، 2002م.
    15. صدر حاج سیدجوادی و همکاران، دائرةالمعارف تشیع، چ۱، قم: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۹ش.
    16. ــــــ ، دائرةالمعارف تشیع، چ۱، ج۹، قم: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۱.
    17. ــــــ ، دائرةالمعارف تشیع، چ۲، ج۲، قم: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۲.
    18. عباس، حسن، خصائص الحروف العربیة ومعانیها، بی‌جا: منشورات إتحاد الکتاب العرب، 1998م.
    19. فرضی‌شوب، منیره و همکاران، «اصول مخاطب‌شناسی از دیدگاه امام علیR در نهج‌البلاغه»، سراج منیر، سال پنجم، شمارۀ ۱۶، ۱۳۹۳ش.
    20. قزوینی،‌ الخطیب، ‌الایضاح فی علوم البلاغه، بیروت-لبنان: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
    21. کرم‌پور، زهرا و همکاران، «اقناع مخاطب در نهج‌البلاغه»، پژوهشنامه نهج‌البلاغه، دورۀ سوم، شمارۀ ۹، ۱۳۹۴ش، ص۲۷ـ۵۹.
    22. کلینی، ابوجعفر، اصول کافی،‌ چ۴، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه، 1365ش.
    23. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، چ۲، تهران: نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶.
    24. معلوف، لویس، المنجد فی اللغة العربیة المعاصره، بیروت: دار المشرق، 2001م.
    25. مکارم شیرازی، ‌ناصر، پیام امام امیرالمؤمنینR، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1383‌ش.
    26. یعقوب، امیل بدیع، موسوعة النحو والصرف والاعراب، تهران: انتشارات استقلال، 1383ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار