روایات اسماء و صفات و اثبات وجه امکانی واجب الوجود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی جهاد دانشگاهی

2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

احادیث، سه‌گانه ای از اثبات تا نفی اسماء و صفات را بیان کرده که در طول تاریخ محل نزاع و پدیدار شدن مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی شده است و از الهیات سلبی تا الهیات ایجابی را در بر گرفته است؛ این پژوهش با تمرکز بر روایات اسماء و صفات، خاصه روایات حدوث اسماء و استخراج مبانی عقلی از این روایات، تئوری «وجه امکانی واجب الوجود» را پردازش کرده و آن را معیاری برای تبیین و وجه الجمع اختلاف نظرات در حیطۀ الهیات سلبی و ایجابی قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hadiths on God’s Names and His Attributes and Proving Possible Aspect of wājib al-wujūd (Aseity)

نویسندگان [English]

  • Hamid reza Younesi 1
  • Abbas Hemami 2
1 Master of Academic Center for Education, Culture and Research
2 Professor of Islamic Azad University Central Tehran Branch
چکیده [English]

 
 
Hadiths have stated a trinary ranging from proof to rejection of God’s names (asmā’) and His attributes (ṣifāt), which throughout history has become the site of conflict and the emergence of different theological, philosophical and mystical schools, and has encompassed from Apophatic theology to Cataphatic theology. This research focuses on the traditions of names and attributes, particularly the hadiths of ḥudūth of names and extracting intellectual foundations from these traditions, the theory of "the possible aspect of wājib al-wujūd (Aseity)", and processing it and has made it a criterion for explaining and summarizing differences of opinion in the realm of Apophatic and Cataphatic theology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God’s Names
  • Attributes
  • ḥudūth of Names
  • Possible Aspect of Wājib al-Wujūd (Aseity)
  • Apophatic Theology
  • Cataphatic Theology
 
1. قرآن کریم.
2. اصفهانی، میرزا مهدی، ابواب الهدی، قم: مؤسسه معارف اهل بیتk، 1396ش.
3. افلوطین، تاسوعات، ترجمۀ فرید جبر، بیروت: مکتبة لبنان، 1977م.
4. رعنایی، مهدی، استدلال هستی‌شناختی گودل، تهران: هرمس، 1396ش.
5. سید رضی، نهج البلاغه، ترجمۀ عبدالحمید آیتی، تهران: فرزان‌روز، 1377ش.
6. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، الفصول المهمة فی اصول الائمة، تحقیق محمد بن محمد الحسینی القائنی، قم: مؤسسۀ معارف اسلامی امام رضاR، 1418ق.
7. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه، التوحید، تحقیق هاشم حسینی، قم: جامعۀ مدرسین، 1398ق.
8. ـــــــ ، الاعتقادات، ترجمۀ حسنی، تهران: انتشارات اسلامیه، 1371ش.
9. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شرح اصول کافى، ترجمۀ محمد خواجوى، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات فرهنگی، 1366 ش.
10. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.
11. قزوینی، ملا خلیل بن غازی، صافی در شرح کافی، تحقیق محمدحسین درایتی و حمید احمدی جلفایی، قم: دار الحدیث، 1429ق.
12. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، قم: کوثر ولایت، 1393ش.
13. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
14. ــــــ ، الکافی، ترجمۀ سید جواد مصطفوی، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه، 1369ش.
15. مجذوب تبریزی، محمد، الهدایا لشیعة ائمة الهدی، تحقیق محمدحسین درایتی و غلامحسین قیصری‌ها، قم: دار الحدیث، 1429ق.
16. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
17. محمدرضایی، محمد، «مقایسۀ بین برهان صدیقین فلاسفۀ اسلامی و وجودشناختی فلاسفۀ غرب بر اثبات وجود خدا»، فصلنامه کلام اسلامی، شمارۀ 23، 1386ش.
18. ملکی میانجی، محمدباقر، توحید الامامیه، ترجمۀ محمد بیابانی اسکویی و سید بهلول سجادی، تهران: مؤسسه نبأ، 1378ش.
19. موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسۀ اهل البیتk، 1409ق.
20. یونسی، حمیدرضا و عباس همامی، «بررسی هستی‌شناسانۀ روایات حدوث اسما»، پژوهش دینی، دورۀ 18، شمارۀ 38، 1398ش، ص283ـ۳۰۷.