بررسی روش محدث نوری در چگونگی برخورد با اخبار متعارض در مستدرک الوسائل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

3 دانش‌آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

 
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل مجموعه‌ای گران‌قدر از احادیث معصومینk دربارۀ احکام و مسائل شرعی به شمار می‌رود که توسط میرزا حسین نوری مشهور به محدث نوری در جهت تکمیل کتاب وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نگارش یافته است. محدث نوری از شماری از مباحث فقه الحدیثی در جهت بررسی صحت و سقم روایات بهره جسته است. از آنجا که یکی از مباحث بسیار مهم فقه الحدیثی، بحث اخبار متعارض است و محدث نوری عنایت ویژه‌ای به این مسئله داشته، این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این مسئله است که ایشان در برخورد با احادیث متعارض چه روش‌هایی را به کار گرفته است؟ این پژوهش به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی، به این یافته‌ها رسیده است که از جمله مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های رفع تعارض اخبار از سوی محدث نوری عبارت است از: حمل بر تقیه، اتفاق نظر امامیه، شهرت روایی و شهرت عملی، حمل بر استحباب، حمل بر خاص، حمل بر مقید، حمل بر اضطرار، مطابقت با اصل، مطابقت با نسخه‌های متعدد و معتبر، اجماع، تحریف و تصحیف.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Method of Muḥaddith Nūrī in Dealing with Conflicting Hadiths in Mustadrak al-Wasā'il

نویسندگان [English]

  • Mahdi Akbar Nejād 1
  • Mohammadreza Hoseninia 2
  • Najimeh Geravand 3
1 Professor of Ulum Quran and Hadith, Ilam University
2 Associate Professor of Ulum Quran and Hadith, Ilam University
3 Doctorate graduate of Ulum Quran and Hadith, Ilam University
چکیده [English]

Mustadrak al-Wasā'il is a valuable collection of hadiths of the imams (pbuh) which is about the rules and issues of Fiqh, written by Mīrzā Hossayn Nūrī, known as Muḥaddith Nūrī, in order to complete the book Wasā'il al-Shi'ah by Sheikh Hurr 'Amilī. The special viewpoint of Muḥaddith Nūrī to the jurisprudence of hadith led him to use a collection of methods and principles while refining the narrative texts and thereby causing to refine and purify the narrations or understand the Hadiths. Since one of the most important topics in hadith jurisprudence is the discussion of conflicting hadiths, This article critiques and review some of the most important sub-branches of hadith jurisprudence called conflicting hadiths and analyzes the solutions considered by Muḥaddith Nūrī to resolve the contradictory hadiths. The results of this article show that the most important methods of resolving the conflict of hadiths are: Carry on taqiya, Imami Consensus, Narrative reputation and practical reputation, Carrying on istisḥāb, ḥaml on khaṣ, ḥaml on muqayyad, ḥaml on emergency, mutabiqat with the principle, mutabiqat with multiple and valid versions, Consensus, Tasihif and Taṣḥīf.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conflict resolution
  • Contradictory hadiths
  • Muḥaddith Nūrī
  • Mustadrak al-Wasā'il

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الاصول، بی‌جا: مؤسسۀ نشر اسلامی، بی‌تا.
  3. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث والاثر، تحقیق و تصحیح محمود محمد طناحی، چ۴، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان، 1367ش.
  4. ابن زین‌الدین، جمال‌الدین حسن، معالم‌الدین و ملاذ المجتهدین، بی‌جا: نشر شریف رضی، 1362.
  5. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد‌هارون، قم: مکتبة العلام الاسلامی، 1404ق.
  6. ابن منظور، لسان العرب، قم: نشر ادب حوزه، 1414ق.
  7. جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایه، بی‌جا: مطبعة النجف، 1388ق.
  8. جوابی، محمدطاهر، جهود المحدثین فی نقد متن الحدیث النبوی الشریف، بی‌جا: نشر و توزیع ع. الکریم بن عبدالله، بی‌تا.
  9. حر عاملی، محمد بن حسین، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  10. خمینی، روح‌الله، تهذیب الاصول، تهران: اسماعیلیان، 1382ق.
  11. خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1385ش.
  12. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۱ق.
  13. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، دمشق- بیروت: دار القلم- الدار الشامیه، 1412ق.
  14. سبحانی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، قم :مؤسسه امام صادقR، 1423ق.
  15. سیوطی، جلال‌الدین، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، تحقیق احمد عمرهاشم، بیروت: دار الکتب العربی، 1417ق.
  16. شافعی، محمد بن ادریس، قال امان (الام)،چ۲، بیروت: انتشارات دار المعرفه، 1393ق.
  17. شاکر، احمد محمد، الباعث الحثیث شرح اختصار علوم الحدیث للحافظ ابن کثیر، بیروت: مؤسسه المکتبة الثقافیه، 1408ق.
  18. صدر، محمدباقر، دروس فی علم الاصول، چ۵، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1418ق.
  19. طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، به‌کوشش حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1390ق.
  20. ـــــ ، عدة الاصول، قم: انتشارات قم، بی‌تا.
  21. فتاحی‌زاده، فتحیه، مبانی و روش‌های نقد حدیث در کتب اربعه، چ۲، قم: انتشارات دانشگاه قم، 1389ش.
  22. فتاحی‌زاده، فتحیه و معتمد لنگرودی، فرشته، «روش‌های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث»، پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن، دورۀ دوم، شمارۀ ۱، ۱۳۹۴ش، ص۱ـ۳۶.
  23. فتاحی‌زاده، فتحیه و همکاران، «روش علامه شعرانی در حل تعارض اخبار»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال یازدهم، شمارۀ ۱(پیاپی ۲۱)، ۱۳۹۳ش، ص۵۱ـ۷۵.
  24. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم: مؤسسه دار الهجره، 1405ق.
  25. فقهی‌زاده، عبدالهادی و خرمی اجلالی، زهرا، «علامه مجلسی و جمع روایات متعارض»، علوم حدیث، شمارۀ ۳(پیاپی ۵۵)، ۱۳۸۸ش، ص۹۰ـ۱۰۸.
  26. فیض کاشانی، محم محسن، تعلیق شعرانی بر وافی، اصفهان: کتابخانۀ امیر المؤمنینR، 1370ش.
  27. کاظمی خراسانی، محمدعلی، فوائد الاصول، قم: نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی‌تا.
  28. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به‌کوشش علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
  29. محقق داماد، مصطفی، مباحثی از اصول فقه، چ۱۰، تهران: مرکز نشر اسلامی، 1379ش.
  30. محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، تهران: دانشگاه تهران، 1395ش.
  31. محمدی، علی، شرح اصول فقه، قم: دار الفکر، 1387ش.
  32. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفا، 1403ق.
  33. مسعودی، عبدالهادی، در پرتو حدیث، قم: دار الحدیث، ۱۳۸۹ش.
  34. المشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، قم: دفتر نشر الهادی، 1413ق.
  35. مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم: انتشارات چاپخانه علمیه، 1368ش.
  36. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول تقریرات الابحاث، قم: مدرسة الامام علیR، 1424ق.
  37. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تصحیح محمد قوچانی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1398ق.
  38. نورى، حسین بن محمدتقى، مستنبط المسائل‏، تحقیق و تصحیح مؤسسه آل البیتk، چ۱، قم: مؤسسه آل البیتk، 1408ق.
  39. ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی، 1387ش.
  40. هاشمی، محمود، تعارض الادلة الشرعیه (تقریرات درس آیت‌الله صدر)، چ۴، بی‌جا: المجمع العلمی للشهید الصدر، 1405ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار