نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم قم.ایران
2 دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم .قم .ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The tanzīh of God almighty is one of the basic foundations of correct theology, and Shaykh Ṣadūqas as the famous traditionist of the Ahl al-Bayt (as) school has mentioned this belief in “al-Tawḥīd” as the ancient and valuable book. In the expression and study of divine monotheism he believes that God is clean from all properties of creatures and in compiling al-Tawḥīd hadiths, he collected explicit traditions in tanzīh and explained some of them and if a tradition was not apparently compatible with God's tanzīh, he interpreted and explained them by using rational principles and methodical analysis. In this article, it is stated that Al-Shaykh Ṣadūq, like other Shi'a theologians, has paid serious attention to the ruling of reason and its consideration in examining the traditions of the infallibles and analyzing the issues of belief.
کلیدواژه‌ها [English]
1. قرآن کریم، خط عثمان طه، قم: ام ابیها، 1384ش.
2. نهج البلاغه، به کوشش صبحی صالح، بیروت: بی‌نا، 1387ق.
3. اسماعیلی‌زاده، عباس، «توحید صدوق از نگاه تحلیل و نقد»، علوم حدیث، شمارۀ 28، 1382ش، ص۱۸۸ـ۲۱۶.
4. افضلی، سید عبدالرئوف، «معناشناسی تطبیقی صفات خبری در کتاب التوحید شیخ صدوق و صحیح بخاری»، پژوهشنامه کلام تطبیقی، سال اول، شمارۀ ۱، 1395ش، ص7ـ27.
5. برنجکار، رضا و موسوی، سید محسن، «عقل‌گرایی شیخ صدوق و متکلم بودن او»، علوم حدیث، سال پانزدهم، شمارۀ ۳، پاییز 1389ش، ص۳۳ـ۵۹.
6. بهاءالدین عاملی، محمد، الوجیزه فی الدرایه، قم: کتابخانۀ بزرگ اسلامی، 1396ق.
7. خرمی، مرتضی، «توحید صدوق از چند منظر»، آیینه پژوهش، شمارۀ 88، 1383ش، ص22ـ36.
8. خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، بی‌جا: بی‌نا، 1413ق.
9. خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، تهران: مکتبة الاسلامیه، 1400ق.
10. دیرباز، عسکر و دشتکی، سکینه، «بررسی تطبیقی اوصاف الهی از منظر التوحید شیخ صدوق و ملاصدرا»، پژوهشنامه کلام، سال دوم، شمارۀ ۲، 1394ش، ص43ـ64.
11. سید وکیلی، سید هادی، «جایگاه عقل از منظر محدثان امامیه؛ شیخ کلینی و شیخ صدوق»، پژوهش‌های اعتقادی کلامی(علوم اسلامی)، دورۀ یکم، شمارۀ 4، 1390ش، ص151ـ172.
12. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه، الامالی، تهران: کتابچی، 1376ش.
13. ــــــ ، التوحید، تحقیق سید‌هاشم حسینی تهرانی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1381ش.
14. ــــــ ، الخصال، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1362ش.
15. ــــــ ، عیون اخبار الرضاR، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران: جهان، 1378ق.
16. ــــــ ، کمال‌الدین و تمام النعمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامیه، 1416ق.
17. ــــــ ، من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1363ش.
18. ــــــ ، معانی الاخبار، تصحیح علی اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، 1361ش.
19. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: مرتضی، 1403ق.
20. طوسی، محمد بن حسن، الرجال، تحقیق، تعلیق و تقدیم سید محمدصادق بحرالعلوم، نجف: حیدریه، 1381ق.
21. ــــــ ، الفهرست، مشهد: دانشگاه مشهد، 1351ش.
22. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
23. قاضی سعید قمی، محمد، شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق نجف‌قلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1419ق.
24. قمی، شیخ عباس، الفوائد الرضویه، تحقیق و تصحیح جواد قیومی، تهران: دار الثقلین، 1386ش.
25. ــــــ ، هدیة الاحباب، تهران: صدوق، 1362ش.
26. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
27. کورانی، علی، الوهابیة و التوحید، بیروت: دار المسیرة، 1423ق.
28. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
29. ــــــ ، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1404ق.
30. موسوی بجنوردی، کاظم، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 1369ش.
31. مهاجر، شیخ جعفر، اعلام الشیعه، بیروت: دار المورخ العربی، 1431ق.
32. مهرنیا، حسن و همکاران، «تحلیل و بررسی رابطۀ عقل و نقل در اندیشۀ کلامی شیخ صدوق»، مطالعات معرفتی، سال بیست‌وسوم، شمارۀ ۱، 1398ش، ص۱۱۷ـ۱۳۸.
33. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، بی‌تا.
34. نجمی، محمدصادق، سیری در صحیحین، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1379ش.
36. ـــــــ ، مستطرفات المعالی، تحقیق حسن نمازی، تهران: نبأ، 1422ق.
37. نیازی، محمدعلی و محمودی، سید احمد، «بررسی رو‌ش شناختی تطبیقی اندیشۀ کلامی شیخ صدوق و مفید»، الهیات تطبیقی، دورۀ دوم، شمارۀ 6، 1390ش، ص77ـ94.
38. وکیلی، محمدحسن، «تنزیه و تشبیه خداوند/ تفاوت تشبیه کلامی و عرفانی»، مشرق نیوز، 1391ش.
)