نقش وفود و هیئت‌های اعزامی عصر رسول الله در نشر سنت و حدیث نبوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

سخنان، افعال و تقریر و امضاهای نبی گرامی2، که در مجموع سنّت نامیده می‌‌شود و کلام حاکی از آن را حدیث می‌خوانند، تحت‌تأثیر عوامل مختلفی در جامعۀ صدر اسلام ترویج و نشر یافته و به دوران‌های بعد انتقال پیدا کرده است. در کنار تأکیدات و آموزش‌های خود رسول الله2، عامل دیگر نشر و گسترش سیره و حدیث نبوی در شبه‌جزیرۀ عرب و حتی فراسوی مرزهای آن، ورود گروه‌هایی از تازه مسلمین یا جویندگان حقیقت به محضر رسول اکرم2 بود که به «وفود» نامبردار گشته‌اند. در جریان دو شیوۀ ارتباطی متقابل قبایل و رسول خدا2، یعنی ورود وفود به محضر پیامبر2 و اعزام نماینده از جانب پیامبر2، وفود به اعلام پذیرش رسالت حضرت محمد2، درخواست همراهی نمایندۀ پیامبر2 با آنان برای آموزش احکام اسلام، انعقاد قراردادهای دو‌جانبه در زمینۀ جنگ و صلح‌ می‌پرداختند و اهتمام رسول خدا2 بیان و تعلیم اصول اعتقادی، آموزش قرآن و احکام دین، تعیین وظایف مالی، همراه فرستادن متن مکتوب و نامه و اعزام نماینده بوده است. با بررسی کتب تاریخ، سیره و مکاتیب مربوط به صدر اسلام، اهمّ مسائل رد و بدل‌شده و اقدامات انجام‌گرفته در دیدار وفود با پیامبر2 قابل مطالعه است. از مهم‌ترین دستاوردها و نتایج مهم این سفرها در گسترش اسلام و نشر سیره و سنّت نبوی، این موارد درخور اشاره است: آموزش توحید و تأکید بر هدم مظاهر شرک، زمینه‌سازی گسترش قلمرو اسلام، آموزش قرآن و نشر تعالیم آن، آموزش نماز و نشر فرهنگ آن، تبیین احکام مالی اسلام به‌ویژه زکات. به نظر می‌رسد آشنایی با روش‌ها و محتوای برنامه‌های نبوی برای هیئت‌های اعزامی متقابل در عصر ایشان، می‌تواند به موفقیت بیشتر در این زمینه در عصر حاضر منجر گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of delegations of the Prophet's time in publishing the Prophetic Sunnah and Hadith

نویسنده [English]

  • Leylasadat Moravveji
Assistant professor in Islamic Teachings, Kashan university, Kashan, Iran
چکیده [English]

 The sayings, practices and taghrir of the Prophet (pbuh) have been spread in the early Islamic society under the influence of various factors and have been transferred to later periods. In addition to the assertions and teachings of the Prophet, another factor was the arrival of groups of new Muslims or seekers of truth to the presence of the Prophet, who were called "Wufud". The actions of "Wufud" include announcing the acceptance of the Prophet's mission, request the prophet's representative to accompany them to teach them the rules of Islam, and bilateral agreements in the field of war and peace. On the other hand, the Prophet's effort was to teach the principles of belief, Quran and the rules of religion, determine financial duties and sending letters and sending agent. By examining the books of history, Prophetic biography and schools related to the beginning of Islam, the most important issues exchanged and actions taken during the delegation's meeting with the Prophet can be read. The most important results of these journeys in the spread of Islam and the publication Sunnah, the following are worth mentioning: the teaching of monotheism and emphasis on ruin of the manifestations of polytheism, laying the foundations for the expansion of the territory of Islam, teaching the Qur'an and publishing its teachings, teaching prayer, explaining the financial rules of Islam, especially zakat. Knowing the methods and content of the Prophet's programs in this field can lead to more success in the present era.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunnah
  • Tradition
  • Wufud
  • The Beginning of Islam
  • Prophetic Teachings
  1.  

    1. قرآن کریم، ترجمۀ عبدالمحمد آیتى، تهران: سروش‏، 1374ش.
    2. آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1359ش.
    3. ابوزهو، محمد محمد، الحدیث و المحدثون او عنایة الامة الاسلامیة بالسنة النبویة، بی‌جا: المکتبة التوفیقیة، بی‌تا.
    4. ابی‌داود، سلیمان بن اشعث، سنن ابى‌داود، بیروت: دار احیاء التراث العربى [بى‌تا].
    5. ابن‌سعد، ابو‌عبد‌الله محمد، الطبقات الکبری، بیروت: دار صادر، بی‌تا.
    6. ابن‌منظور، جمال‌الدین، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزة، 1405ق.
    7. ابن‌هشام حمیری، ابومحمد عبدالملک، السیرة النبویة، با تحقیق طه عبدالرئوف سعد، بیروت: دار الجیل، 1411ق.
    8. ابن‌کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، بیروت: دار نوبلیس، 2006م.
    9. احمدى میانجى، على‏، مکاتیب الرسول2‏، قم: دار الحدیث ، 1419ق.‏ ‏
    10. جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران: نشر مشعر، 1381ش.
    11. حمیدالله، محمد، نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت محمد و اسناد صدر اسلام، ترجمه سید محمد حسینی، تهران: سروش، 1377ش.
    12. رازی، محمد بن ابی‌بکر، مختار الصحاح، تحقیق احمد شمس‌الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
    13. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ‏ دمشق- بیروت‏: دار العلم- الدار الشامیة، 1412ق.
    14. رسولی محلاتی، ‌هاشم، زندگانی حضرت محمد2 خاتم نبیین، بی‌جا: علمیه اسلامیه، 1356ش.
    15. سپهری، محمد، «مأموریت‌های قرآنی در عصر رسالت با تأکید بر نقد و بررسی حادثۀ رجیع»، فصلنامه پژوهش دینی، شمارۀ 10، 1384ش.
    16. طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر‌ القرآن، ‏ قم: مؤسسة النشر الاسلامى، 1417ق.
    17. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت‏: دار المعرفة، 1406ق.‏
    18. طریحى، فخرالدین، مجمع البحرین، ‏تهران:‏ کتابفروشى مرتضوى، 1375ش.
    19. عجاج خطیب، محمد، السنة قبل التدوین، قاهره: دار الفکر، 1391ق.
    20. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، بی‌جا: دار الهجرة، 1409ق.
    21. فضلی، عبدالهادی، مقدمه‌ای بر تاریخ قراءات قرآن کریم، تهران: اسوه، 1373ش.
    22. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق طیب موسوی جزائری، قم: دار الکتاب، 1363ق.
    23. مجلسى، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، 1404ق.
    24. ‏مصطفوى، حسن، ‏ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
    25. میرزایی، نجفعلی، فرهنگ اصطلاحات معاصر، قم: انتشارات مهر، 1377ش.
    26. ‏نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، بیروت: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1408ق.